Ózbekstan respublikasí joqarí HÁm orta arnawlí bilimlendiriw ministrligi

3.  Argotizmler. 
Argotizmler  de  belgili  bir  soсiallıq  toparlar 
arasında  qollanılatuǵın  shártli  sóz  hám  sóz  dizbekleri  bolıp 
esaplanadı.  Olar  ózleriniń  ádebiy  tildegi  ekvivalentlerine 
salıstırǵanda  qosımsha  ekspressivlik  mánige  iye  boladı.  Biraq, 
jargonlarǵa  qaraǵanda  argotizmlerde  jaǵımsızlıq  máni  onsha  kúshli 
bolmaydı. Máselen, talabalardıń sóylew tilinde 
qarız
 – tapsırılmaǵan 
imtixandı, al 
qulaw
 - imtixandı tapsıra almawdı ańlatadı. 
Jargon  hám  argotizmler  ulıwma  xalıq  tilinde  túsiniksiz  sózler 
bolǵanlıqtan, kórkem shıǵarmalarda avtor tilinde qollanılmaydı, olar 
qaharmanlardıń  tilinde,  olardı  sıpatlaw  mánisinde  paydalanılıwı 
múmkin. 
Argotizmlerdiń  jargonlar  menen  uqsas  jeri  de,  ayırmashılıǵı  da 
bar. Argotizmlerde de jargonlar sıyaqlı ulıwma xalıqlıq sózler shártli 
túrde  burmalanıp  aytıladı.  Solay  bolsa  da,  argotizmlerdi  jargonlar 
menen shatastırıwǵa bolmaydı. Argotizmler jasırın háreketti, qupıya 
sırdı  búrkew  maqsetinde  payda  bolǵan.  Sonlıqtan,  xalıq  tilindegi 
ulıwma  xalıqqa  túsinikli  sózler  basqa  mánide  arnawlı  túrde 
116

---

burmalanıp  aytılǵan.  Mısalı,  urılar  menen  sawdagerlerdiń  tilinde 
ushırasatuǵın  úy  taza  ma?  (úyde  hesh  kim  joq  pa?)  hám  t.b.  sózler 
menen sóz dizbekleriniń argolıq sıpatı bar. 
Juwmaqlap  aytqanda,  qollanılıw  órisi  sheklengen  leksikaǵa 
dialektlik sózler, kásiplik sózler, jargonlar, argotizmler, keńse sózleri 
kiredi.  Sebebi  olar  belgili  bir  aymaqta,  belgili  bir  kásip  iyeleriniń 
tilinde,  ortalıqta,  toparlarda,  mákemelerde  jumıs  islewshilerdiń 
tilinde qollanıladı.