Ўзбекистонреспубликаси олийваўртамахсустаълимвазирлиги термиздавлатуниверситети

2.1
Мавзу эълон килинади: 
2
.2.
Амалий машғулот бошланади, асосий кисмлари баён килинади.
Ўқитувчи 
15минут
68.
 
Гурух ишлаш боскичи
:
3.1. 
Талабаларга муоммоли савол берилади
3.2
Талабалар фикри эшитилади ва бошка талабалар бахсга чакирилади
3.3.
Умумий хулосалар чикарилади ва тугрилиги текширилади
3.4. 
Умумий хулоса килинади
Ўқитувчи – талаба
40 минут
69.
 
 Мустахкамлаш ва бахолаш боскичи 
 4.1. 
Берилган маълумотни талабалар томонидан узлаштирилганлигини аниклаш учун 
куйидаги саволлар берилади 
- Плазмодиофораларни кузатиш учун тирик материални қайси ўсимликни қайси 
қисмларидан олинади? 
- Плазмодиофоралар ўсимликка қандай ўтади? 
- Уларнинг споралариқандай тарқалади? 
4.2.
Энг фаол талабалар (бахолаш меъзони асосида) бахоланади 
 
Ўқитувчи
15 минут
70.
 
Ўқув машғулотини якунлаш боскичи: 
Ўқитувчи
10 минут
5.1. 
Талабалар билими тахлил килинади
 
5.2. 
Мустакил иш топшириклари берилади
5.3. 
Ўқитувчи ўз фаолиятини тахлил килади ва тегишли ўзгартиришлар киритади
Шилимшиқлар (Мйҳомйсота) бўлими 500 та турларини ўз ичига олади. 
Улар хлорофиллсиз бўлиб, тузилиши ва ҳаёт тарзи жиҳатдан хилма-хил
организмлардир. Улар орасида тупроқда, гўнгда ўсимлик қолдиқларида эркин 
ҳаракат қилувчи турлари, булардан ташқари сувўтларда, сувда яшовчи замбуруғ 
ва юксак ўсимликларда паразитлик қилувчи вакиллари ҳам бор. 
Айрим турлари микроскопик ўлчамда бир ёки кўп ядроли амёбасимон 
шаклда бўлса, баъзи турлари бир неча сантиметрга етиб, вегетатив танаси йирик 
кўп ядроли бўлиб, цитоплазмасидан плазмодиялар шаклланади. 
Кўпчилик шилимшиқлар вегетатив босқичида амёбасимон ҳужайралар 
шаклида бўлиб, оддий бўлиниш йўли билан кўпаяди. Бошқа шилимшиқларнинг
плазмодияли вакилларида вегетатив босқичида плазмодиялари катта бўлмаган 

---

53 
қисмларга ажралиб, кейинчалик улардан икки хивчинли зооспоралар
шаклланади. 
Шилимшиқларнинг турли гуруҳларида ривожланиш босқичлари турлича 
ўтади. Масалан, эркин яшовчи плазмодияли вегетатив танали шилимшиқларда 
ривожланишининг маълум даври плазмодиялар ҳолатига ва муҳит шароитига 
боғлиқ бўлиб, мева танасида қаттиққобиқ билан ўралган споралар шаклланади. 
Етилган споралар тупроқда қулай шароит туғилгач ўсади, ундан бир-
бирига тенг бўлмаган иккита силлиқ хивчинли зооспоралар ёки амёбасимон 
ҳужайралар шаклланади. Булар бўлиниши йўли билан кўпайиб, ўзаро қўшилади. 
Ҳосил бўлган диплоид хужайрадан, кейинчалик плазмодиялар шаклланади. 
Псевдоплазмодияли шилимшиқларда жинсий жараён кузатилмайди, балки
псевдоплазмодиялар амёбасимон ҳужайраларнинг агрегацияси натижасида 
ҳосил бўлади.
Шилимшиқлар бўлими тузилиши ва тараққиёт босқичини турлича
бўлишига қараб қўйида аждодларга бўлинади: Протостелиомцетсимонлар 
(Протостелиомйсетес), миксогастромицетсимонлар ёки ҳақиқий хивчинлилар 
(Мйходастеромйсетес), 
Плазмодияфорасимонлар 
(Пласмодиопҳоромйсетес), 
акрозиомицетсимон ёки ҳужайра шилимшиқлари (Ачросиомйсетес).