Ўзбекистоннинг давлат мустақиллигига эришишининг аҳамияти


Бозор Икт-ти шароитида мулкчилик янги шакл\и ва муносабат\и= хукукий асос\и



Download 481,5 Kb.
bet9/20
Sana24.02.2022
Hajmi481,5 Kb.
#189699
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   20
Bog'liq
2 5388996844699255983

Бозор Икт-ти шароитида мулкчилик янги шакл\и ва муносабат\и= хукукий асос\и.
Узб-да мулкчилик хукуки икт-й узгариш\= асоси хисобланади. Рес-зда мулдор хукуи конун б-н тан олинган ва химоя к-ди. Бозор икт шароитида мулк-ликни таш.эт. шакл\и Узб конс-яси 36 моддасида белгилаб берилган. Узб-да мулчилик шакл\и:
1. Давлат мулки: а) мулкчилик= аралаш шакли
2. нодавлат мулк: а) хусусий мулк; б) жамоа (ширкат, фермер) мулки; в) бошка давлат\ ва халкаро ташкилот\га карашли юридик ва жисмоний шахс\га карашли; г) мулк-лин= аралаш шакл\и
мулк-лик тугрисилаги конунга кура мамлакатда мулк-лик= барча шакл\и хукукий химояси ва тенг хукуклиги кафолатланган
1. Давлат мулки: Рес-здаги маъмурий, худудий 1лик\и= мулк\и (коммунал мулк\ хам киради). Давлат мулкига: 1. ер ва ер ости, ички сув\ , усилик\ ва хайвонот дунёси, рес-ка худуди доирасидаги хаво хавзаси. 2. узбРес-си бошкаруви ва давлат хокимияти орган\и мол-мулк\и. 3. рес. Халк\и маданий ва тарихий кадрият\и. 4. Рес бюджети восита\и, рес давлат банк\и, сугурта, захира ва бошка давлат жамгарма\и. 5. давлат ахамиятига эга б-ган корхона\ олий укув юрт\и ва х.к.
2. Хусусий мулк: уз мол-мулки+ уз эрки б-ча фой-ш ва тасарруф этиш, унга хук-й жихатдан хуссий эгаликни билдиради. Хусусий мулк – мулк-лик= бошка шакл\и б-н 1 катор дахлсиз ва давлат т-ни+ химояланади.
3. Жамоа (ширкат ёки фермер) мулки: оила= мол-мулкини, махалла мулкини, юридик шахс\ б-ган кооператив\, ижара, жамоа корхона\и=, жамоат ва диний таш-\и=, турли хужалик жамия\и ва шикат\и, фермер\, ассоциация\ ва бошка 1лашма\ мул\ини уз ичига олади.
4. Бошка давлат\ ва халкаро таш-\га карашли юрид ва жисмоний шахс\= мулк\и: Узб худудида жойлашган ва хорижий юридик шахс\га фойдаланиш у-н берилган мол-мулк\ ва номулкий хуку\ киради.
5. Мулк-лик= аралаш шаклида: эришилган битимга кура мол-муок= маълум 1 кисми давлатга ва нодавлат юридик ёки жисмоний шахс\га тегишли б-ши мумкин. Икки т-н= хамкорлигида амалга оширилади.
Мамлакатимизда 2005 й-гача мулк-лик= нодавлат шакли куйидаги холат\да узгарди:
1. Давлат мулкини хусусийлаштириш ва давлат тасарруфидан чикариш асосида амалга оширилди
2. Янги нодалат юридик шахсларининг мулки вужудга келди.
3. Шахсий тадбиркорлик фаолияти кенгайди.
Мулкчилик шакллари муносабатларида унинг хукукий асосларини куйидаги конун ва карорлар ташкил этади.
1. УзР конст= 12боб, 53-54 моддаларида белгилаб берилган
2. 1991 йил 18 ноябрда УзР ОлКенгашининг 8-сес.да «Мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва хуссусийл. тугр»ги конун
3. 1994 21 янв.да през.= «Икт. ислохотларни чукурл., хусусий мулк манфаатларини химоя килиш ва тадб.ни рив-ш чора-тадбир\и тугр.»ги фармони
4. «Тадбиркорлик тугр.»ги конунлар ва бошка през. Фармонлари ва карорлари бор

35. Бозор иқтисодиётига Ўтишнинг «Ўзбек модели» ва унинг ўзига хос хусусияти


Прз ИК «Узбек модели»га 1992-1993 й\да узи= «Узб= уз истиклол ва тараккиёт йули», «Узбекистон – бозор муносабат\ига утиш= уз йули» асар\ида илмий жихатдан асослаб берди. Дунёда «Узбек модели»+ бошка бир канча модел\ мавжуд. Масалан, Америка модели, Я-я модели, Туркия модели, Эрхард модели, Хитой модели, Жанубий Корея модели ва хк. Агар бум одел\= узига хос хусусият\ига эътибор каратадиган булсак, у\+ маълум давр= ижт-икт холат\и хисобга олинган ва ум-й конуният\и ас-да кечганлигини куришимиз м-н. шу боисдан хам Прз-з хар бир мамлакат узига хос «утиш даври»+ бориб ислохот\ни а.о. мумкинлигини айтган эди. Бу модел\ классик (анъанавий) асосда кетиши мумкин, бунда мулкни давлат тасарруфидан чикариш бир неча й\ хатто аср\ни уз ичида олган. Масалан Америка шу йулдан дориб бугунги жамиятни барпо этган. Ёки Эрхард моделида 20-аср 50 й\да 2та ислохот утказганлигини куриш м-н, яъни пул ва нарх ислохоти ёки «утиш даври»= классик йулидан 20-аср 30-й\да Европадаги собик куплаб социалистик мам\ борган, Собик СССР хам. Ёки боскичма-боскич, яъни эвалюцион йул хам маълум киска давр\да мулкни давлат тасарруфидан чикариш ва бошка ижт-икт ислохот\ни утказиш б-н характерланади. Шу боисдан хам Прз-з И.К 1992-1993 й\да жахондаги рив-ган мамлакат\ босиб утган йул\ни чукур урганиш асосида «узбек модели»га асос солди. Бугунги кунда «Узбек модели» жахонда эътироф этилган Узб мустакил тараккиёти= гоявий наз-й негизи б-б хизмат килмокда. «Узбек модели» боз икт ислохот\ини а.о.да купрок 5 та там-га асосланади. Бу принцип\ куйдаги\+ иб.:

  1. Икт= си= устуворлиги, у= мафкуравий холат\дан холи б-ши айтилади.

  2. Давлат бош ислохотчи б-б боз иктга утиш даврида давлат барча ижт-си, икт жараён\ни конун йули б-н тартибга солиб туради.

  3. Конун устуворлиги принципи б-б, бунга кура конун: а) конун олдида хамма= тенглиги, б) конун устуворлиги, в) уз иш фаолиятини Хох у давлат ташкилоти б-ми, ёки хус-й корхона булсин конун доирасида а.о. г) хокимият орган\и= булиниш принципи (УзРес Конс 11-модда) баён этилган.

  4. Ижт мухофаза яъни боз икт-га утиш жараёни кескин б-б, бунда ижт ночор Катлам\да, оила\ни ижт мух-га олиш зарур б-ди.

  5. Боз икт-га боскичма-боскич утиш, эватюцион яъни аста-секинлик б-н маълум бир давр\да а.о. масалан шока-терапия йулида мулк давлат тасарруфидан 1+ чикарилган б-са бизда боскичма-боскич а.о. белгилаб берилди.

Умуман, «Узбек модели» бугунги кунни узини Тула окламокда ва бум одел ассосида икт-да, си-тда, маън ката мувоф-\га эришмокда.



  1. И.А.Каримовнинг «Марказий Осиёни ядро қуролларидан ҳоли зона» деб эълон қилиш тўғрисидаги таклифининг аҳамияти ва моҳияти.

Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримов БМТ Бош Ассомблеясининг 48-сессиясида сўзлаган нутқида Марказий Осиёнинг ядровий зона, деб эьлон қилиш ташаббусини илгари сурди. “Ҳозирги замон воқелнги шундайкп, бир мамлакатнинг хавфсизлиги бошқа давлат ҳисобидан таъминланиши мумкин эмас, — дедп Юртбошимиз ўз нутқида, — минтақа хавфсизлигини бутун жаҳон хавфсизлиги муаммоларидан ажратган ҳолда кўриб бўлмайди. Шунга асосланиб, Ўзбекистон ядро қуролининг батамом тугатилиши учун, ядро қуролини тарқатмаслик тўғрисидаги шартноманинг самарали ҳаракат қилиши ва унинг ҳеч бнр муддатсиз узайтирилиши учун ҳаракат қиладп... Ўзбекистон Марказий Осиё минтақасининг ядросиз зоиа, деб эълон қилинишининг қатий тарафдоридир”.
Мазкур ташаббус Президентимизнинг 1996 йил декабрда бўлиб ўтган ЕХҲТ Лиссабон учрашувида сўзлаган нутқида яна бир бор йиғилганлар эътиборига ҳавола этилди. Анжуман қатнашчилари Марказий Осиёни ядросиз зона, деб эълон қилиш ҳақидаги фнкрини катта қониқиш билан кутнб олдилар.
1997 йил апрель ойида Женева шаҳрида Марказий Осиёдаги беш давлат экспертлари минтақавнй гуруҳининг биринчи йиғилиши бўлиб ўтди. Ўша йили июнь ойида Ўзбекистон ҳайъати биринчи бор атом энсргиясн бўйича халқаро агентлпк (МАГАТЭ) бошқарувчилари кенгашининг Вена шахрида бўлиб ўтган навбатдаги сессиясида иштирок этди. Ўабекистон ҳайъатн раҳбарининг расмий баёнотида Ўзбекистон Республикаси ва минтақадаги бошқа давлатларнинг ядросиз зона ташкил этиш борасидаги қарашлари баён этилди.
1997 йил 14-16 сентябрь кунлари Тошкентда «Марказий Осиё — ядро қуролидан холи зона» мавзусида халқаро комференция бўлиб ўтди. Унда 56 мамлакатдан ва 16 халқаро ташкилотдан 200 дан ортиқ киши иштирок этди. Ислом Каримовнинг мазкур анжумандаги нутқида баён этилган ядровий хавфсизликни таъмнлиаш чораларп ҳақидаги фикрлари анжуман катнашчилари томонидан тўла қўллаб-кувватланди.
Хўш, «ядросиз зона»нииг қандай мезонлари бор? Халқаро амалиётда бундай ҳудудларни белгилашнинг ягона мезони йўқ. Чунки ҳар бир минтака ўз хусусияти ва аҳамиятига эга. Аммо тадкиқотчилар ядросиз зона тушунчасини шундай изоҳлайдилар: «Ядросиз зона қурол-яроғларни чеклаш, ядровий низо чигқиши хавфини камайтириш, мазкур зонага кирадиган мамлакатлар хавфсизлигини мустаҳкамлаш ва 1968 йилда имзолангаи ядро қуролини тарқатмаслик ҳақидаги шартноманинг ҳаётга татбиқ зтилишига кўмаклашиш воситасидир. Халқаро шартнома асосида ядро қуролини синаш, ишлаб чиқариш ва жойлаштириш тақиқланган, шунингдек, унинг худудида ва унга қарши ядро қуролини қўллаш тақиқланган зона-ядросиз зона ҳисобланади».
Шимолий Европада, Марказий ва Жанубий Осиёда, Яқин Шарқда ядросиз зоналар барпо этиш ғоялари мавжуд. Бундан мақсад, ядро қуроли мавжуд бўлган ҳудудларни чеклаш, ядро уруши хавфини камайтиришдир.
Марказий Осиёда ядросиз зона барпо этиш ҳақидаги Ўзбекистон ташаббуси БМТ ва жаҳон жамоатчилиги томонидан тўла кўллаб-қувватламмоқда. Бу таклиф БМТ Бош Ассамблеясининг сессияларида муҳокама қилинди ва махсус резолюция қабул қилинди.


Марказий Осиёда ядро қуролидан холи ҳудуд барпо этиш фақат минтақадагина эмас, балки жаҳонда ҳам тинчлик ва барқарорликни мустаҳкамлашга хизмат қилади.

37. Ислом диний экстремизми ва фундаментализмининг Ўзбекистон ҳамда бутун дунё хавфсизлигига таҳдиди.


диний экстремизм – муайян диний конфессия ва ташкилотилардаги ашаддий мутаассиб, фанатик унсурларнинг фаолияти мафкураси. Фанатизм уз акидасининг шак-шубхасиз тугрилигига ишониб бошка фирка ва мазхабларни бутунлай рад этган холда уларни тан олмаслик, балки уларни диний асосларни бузишда айблаб уларга карши уруш очишга олиб боаридган омиллардандир. Диний фанатизм диний экст. Ва тер.га замин тайёрлайди. Дин. Фундаментализм акиданинг узгармаслигини химоя киладиган вахй ва муъжизаларнинг мукаддас китоблардаги баёнининг харфий талкини тарафдори. Уларнинг хар кандай мажозий талкинига муросасиз сузма-суз талкинга асосланган эътикодни аклга таянган мантикий далиллардан устун куядиган муайян дин. Эътикод шакл.нинг бошлангич даврида белгиланган барча йул-йурикларни катъий ва огишмай бажарилишини талаб киладиган дин. Окимларни ифодалашда кулланиладиган истилохдир. Фун. Ибораси 1-бор биринчи жахон уруши арафасида вужудга келган протестантизмдаги ортодоксал окимларни ифодалаш учун ишл.ган. бу оким 1910 йилдан кейин шун ном билан атала бошланаган. Фундаменталистлар христианликнинг анъанавий акидаларига, айникса библиянинг мутлако мукаммаллигига ишонишни мустахкамлашни, уни сузма-суз шархлашга катъий риоя килишни талаб килдилар. Кейинчалик Америкада кенг таркалиб кетди. 1919 йили Филаделфияда жахон христиан фун.стлари ассосиациясига асос солинди. шу асрнинг 70-йилларидан бошлаб эса исломга нисбатан куллана бошланди. Дин. Экстр.ни хозирги кунда юздан ортик гурухлар номи билан тилга олиш мумкин. Уларнинг энг машхурлари «Хизбут-тахрир», «Вахоббийлик», «Ал-ихвон ал муслимин» (3 йуналиши бор: 1. муътадиллар. 2. ислом демократлари. 3. ал-жиход, ат такфир вал-хижра, хизбут-тахрир каби террор йуналишлар), акромийлар 96-97 йил.
Ўзбекистонга таҳдиди қуйидагиларда ўз ифодасини топмоқда: 1. акидапарастликни ёйиш оркали диндор мусулмонларнинг ислохотчи давлатга ишончини йукотишда куринмокда. 2. фунда.стларнинг адолат хакидаги оломонбоп, жозибадор, аммо бакирок асоссиз даъватларига кур-курона эргашувчилар узгалар иродасининг кули булиб колаётганлигида намоён булмокда. Булар окибатида одамларнинг аклигагина эмас балки такдирига хам хукмрон булиб олаётганлиги яккол куринмокда. 3. мамлакат минтакалари ахолиси ва ижтимоий катламлар уртасида хакикий ва сохта диндорлик белгилари буйича карма-каршилик келтириб чикаришда куринмокда. Бундай хол Жазоир ва Авгонистонда миллатларнинг парчаланишига олиб келди. 4. Уз.нинг жанубий чегараларидаги кушни давлатларда фук.лар уруши тухтамай давом этиб келаётганлигида намоён булмокда. Бунинг натижасида зурлаб кабул килинган ахоли орасида тер.ларнинг янги авлодлари вужудга келмокда.5. муслмон ва номусулмон мамлакатлар уларнинг жамоатчилиги орасида хам Уз. хакидаги кунгилни совитадиган фикр тугдиришга уринишларда намоён бул.да.
жахонда диний экстр. жахон хам.жам. хавфсизлигига нисб. Улкан сиёсий тахдид эканлигини инкор эта олмайди. Аксинча, унинг дин. Экс. Диний миллатчилик, сепаратизм давлат тунтарилиши сингари бошка глобал ижт. иллатлар билан бирлашиб кетаётганлигини кескин коралаш учун асос булиб хизмат килади. Халк. Тер.нинг молиявий манбалари сифатида бу тоифага кирувчи бизнесчилар учун кон ва нопон сиёсат коришган пул дунёнинг турли бурчакларида халк. Котилларни ёллаш ва синаб куриш мумкин булаётган можароларни рагбатлантириш борасида энг кулай воситадир. Тер. Аста-секин халк. Жиноятга айланаётганлигини кузата туриб, уни молиявий рагбат.чи гоявий рахнамолик масъулиятини уз устига олишга тайёр булган бутун бошли яширин гурухлар марказлар, бадавлат инсонлар давлат сиё. Структурасидаги соткин амалдорлар хам пайдо була бошлади.

40. Ўзбекистон Республикасида бозор инфратузилмасини шакллантириш



Download 481,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   20




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish