Zbekiston xalqaro islom akademiyasi islom iqtisodiyoti va xalqaro munosabatlar fakulteti

Narxni xaddan tashqari oshirib yubormaslik ham musulmon savdogarning yuksak odobidir¹⁶. Savdo yo’li orqali osonina pul topaman degan savdogarlarning ko’pchiligi narxni xaddan tashqari qo’yib yuboradilar. Lekin shuni unutmasinlarki, savdo orqali boyish bilan birga, jamiyatga xizmat qilish kabi vazifalarni ham bajarish kerak. Musulmon savdogar xalqini o’ylagan xolda mahsulotini narxlashi kerak. Va ular vijdonan baho qo’yishni ulamolar bergan maslahatga ko’ra belgilashsa bo’ladi. Ulamolar shunday maslahat berishgan:“Savdo moli tannarxning uchdan birini foydaga qo’ysa, odob va insof yuzasidan yaxshi bo’ladi¹⁷”.

Yuqoridagi barcha ma’lumotlar ehtikorni islomda xarom ekanligi, uni jamiyatga bo’lgan salbiy ta’siri haqida bizga namoyon bo’ldi.

3. Monopoliyaning turlari. Jahon darajasidagi monopoliyaga doir misollar.

Monopoliya o’z o’zidan vujudga kelib qolmaydi. Uni kelib chiqishida turli xil omillar sabab bo’ladi. Monopoliyalar kelib chiqishiga ko’ra 3 turga bo’linadilar. Bular quyidagi tarzda ifodalanadilar: tabiiy, davlat va sun’iy monopoliyalar.¹⁸