Ўзбекистон тарихи хрестоматия

XVIIКИТОБ 
1-боб. (1) Партава подшоҳи Митридатнинг ўлимидан сўнг унинг ўғли 
1
Фраат I мил. ав. 175-170 йиллар атрофида ҳукм сурган.
2
Митридат I мил. ав. 170-138 йиллар атрофида ҳукм сурган.
3
Евкратид – юнон гарнизонининг саркардаси. Маркази Таксилда бўлган давлат подшоси Деметрийни тахтдан 
ағдариш мақсадида мил. ав. 174 йил атрофида давлат тўнтаришини амалга оширган. Помпей Трог маълумотларига 
кўра, Деметрий қўшинининг бир қисми билан Бахтарияга қайтган ва Евкратид қўшинларига қарши курашга 
киришган.

---

238 
Фраат
1
подшоҳ бўлди. Антиохнинг
2
Партавани босиб олишга қилган ҳаракати 
учун ўч олиш мақсадида у Сурияга қарши уруш бошлашга қарор қилди. Аммо 
скифлар ўртасида кўтарилган қўзғолон уни ўз давлатини ҳимоя қилиш учун 
қайтиб келишга мажбур этди. (2) Гап шунда эдики, скифлар тўлов эвазига 
партаваликлар томонидан Сурия подшоҳи Антиохга қарши кураш учун 
чақиртирилган, бироқ уруш тугаб бўлганда етиб келган эдилар. Уларни атайин 
кечикиб қолганликда айбладилар ва келишилган тўловни бермадилар. Скифлар 
бундай узоқ юришни бекорга амалга оширганликларидан норози бўлиб, ё 
уларга пул тўлашни, ёки бошқа душманга қарши юборишларини талаб 
қилдилар. Баландпарвоз рад жавобидан жаҳллари чиққан скифлар Партава 
ҳудудларини талай бошладилар. (3) Шунинг учун Фраат уларга қарши юриш 
бошлади, давлатни бошқаришни эса ўспиринлигида яқинлашиб қолган 
қандайдир Гимерга топширди. Гимер ўз ўтмишини ва ноиб лавозимига 
(фақатгина) 
вақтинчалик 
тайинланганлигини 
унутиб, 
золимлиги, 
бешафқатлиги билан Бобил ҳамда бошқа шаҳарлар аҳолисини эза бошлади. (4) 
Фраат эса ўзи билан Антиохга қарши олиб борилган уруш вақтида асир 
олинган ва у шу вақтгача менсимай, шафқатсиз бўлган юнон қўшинини олиб 
кетди; у, асирлик, чидаб бўлмас ҳақоратлари уларнинг унга нисбатан 
душманлигини камайтирмаганлигини, аксинча, янада кўпайтирганлигини 
унутди. (5) Шу сабабли юнонлар партаваликларнинг жанговар сафлари 
бузилганлигини кўрганларида душманлар томонига ўтдилар ва асирликлари 
учун узоқ кутилган қасосни амалга оширдилар, қонли қиличбозликда партава 
қўшинини ҳам, Фраатнинг ўзини ҳам қириб ташладилар. 
2-боб. (1) Фраат ўрнига унинг амакиси Артабон подшоҳ бўлди. 
Скифлар эса ғалабадан қониқиб ва Партавани хонавайрон этиб, ватанга 
қайтдилар. (2) Аммо Артабон ҳам тохарлар
3
билан бўлган урушда уларга 
ҳужум қилган эди, қўлидан ярадор бўлди ва тез ўтмай вафот этди. (3) Унинг 
ўғли Митридат унга меросхўр бўлди, у ўз қаҳрамонликлари учун Буюк 
номини олган эди, зеро у шуҳрат орттиришда ўз аждодлари билан 
мусобақалашиш иштиёқида ёниб, улардан руҳининг буюклиги билан ўзиб 
кетди. (4) У қўшинлари билан жуда кўп урушларни жасурлик билан олиб 
борди ва Партава салтанатига кўплаб халқларни қўшди. (5) У скифлар билан 
ҳам бир неча бор муваффақиятли уруш қилган ва аждодлар учун ўч олган.