Ўзбекистон табиий

Q
1
-қуйи тўртламчи давр ѐтқизиқлари асосан 
катта харсанг тошлардан, шағаллардан, конгломератлардан ташкил 
топган бўлиб, устидан лѐссимон жинслар билан қопланган. Нанай 
комплекси ѐтқизиқларининг қалинлиги ботиқларда 600 метргача 
боради.
2.Тошкент комплекси 
Q
2
-ўрта тўртламчи давр ѐтқизиқлари 
лѐссимон жинслардан иборат бўлиб, унинг тубида шағал тошлар 
ѐтади. Умумий қалинлиги 350 метргача боради. 
3.Мирзачўл комплекси 
Q
3
-юқори тўртламчи давр ѐтқизиқлари тоғ 
тизмаларида 20-30 м, текисликларда 40 метр ва ундан кўпроқ бўлиб, 
асосан лѐссимон жинслардан таркиб топган, қатламида қум, майда 
шағал ва шағаллар учрайди. Бу қатлам туби шағаллардан таркиб 
топган. 
4.Сирдарѐ комплекси 
Q
4
-ҳозирги давр ѐтқизиқлари тоғларда ҳам, 
текисликларда ҳам кенг тарқалган. Чотқол-Қурама тоғ массивида ва 
Ҳисорнинг жануби-ғарбий тармоқларида бу ѐтқизиқлар билан 
қайирдан ташқари қайр усти терассалари ҳам қопланган. 
Бу ѐтқизиқлар таркибида харсантош-шағаллар кўпроқ бўлиб, 
улар уст томонидан қалинлиги 8-10 м дан 20-30 метргача бўлган 
қумлоқ ва қумоқлардан ташкил топган қатлам билан қопланган. 
Геологлар Ўзбекистонда тўртламчи даврнинг юқорида 
келтирилган 4 та комплексга кирмаган, аниқланмаган ѐтқизиқларни 
ажратадилар. Улар ичида энг кенг тарқалгани, келиб чиқиши 
(генезиси) шамол билан боғлиқ бўлган қумли жинслардир. Улар 
Қизилқумда кенг тарқалган, қалинлиги 5-7 метрдан 12-20 метргача 
боради. 
Тўртламчи 
даврнинг 
комплексларга 
бўлинмаган 
ѐтқизиқларига Ўзбекистонда ботиқларнинг тубида ҳосил бўлган кўл-

---

40 
кимѐ ѐтқизиқлари ҳам киритилади. Уларнинг қалинлиги 24,5 метргача 
боради.