Zbekiston rspublikasi transport vazirligi toshkent davlat transport universiteti

O’ZBEKISTON RSPUBLIKASI TRANSPORT VAZIRLIGI
TOSHKENT DAVLAT TRANSPORT UNIVERSITETI

“__________________”fakulteti

“__________________”kafedrasi


MUSTAQIL ISH

Mavzu:____________________________

Bajardi:____ guruh talabasi____________
Qabul qildi:_________________________

TOSHKENT 2021

Мавзу: Ўзбекистон Республикасидаги ижтимоий узгаришлар

Режа:
1.ижтимоий соҳани ривожлантиришга йўналтирилган ислоҳатлар

2.Ўзбекистонда ёшларга оид давлат сиёсатининг такомиллаштирилиши
3.Aҳолини нуқуқий онги ва ҳуқуқий маданиятини юксалтириш.,,Коррупсияга қарши курашиш тўғрисида “ги қонунинг мазмун моҳияти
]
Ўзбекистон Республикасидаги ижтимоий ўзгаришлар. Ўзбекистон мустақилликка эришгандан сўнг, жамиятда бозор иқтисодиётига ўтиш жараёнида аҳолини ижтимоий ҳимоясини таъминлаш давлат сиёсатининг бош йўналиши бўлиб қолди. Бинобарин, мамлакатда ўтказилаётган барча ислоҳатларнинг асл мақсади инсонга муносиб турмуш шароитларини вужудга келтиришдир. Шунинг учун ҳам Ўзбекистоннинг янгиланиш ва таракққиёт йўлига асос қилиб олинган “Ўзбек модели”нинг муҳим қисми аҳолини кучли ижтимоий ҳимоялаш эканлиги ҳам шу билан боғлиқ. Ўзбекистон хукумати ана шу “Ўзбек модели” тамойиллари асосида ўтиш даврида аҳолини ижтимоий ҳимоялаш юзасидан зарур чоралар кўрди. Бу чоралар одамларнинг турмуш даражасини кескин пасайиб кетишининг олдини олишда муҳим рол ўйнади ҳамда республикада осойишталик ва барқарорликни сақлаш омили бўлди.
Аҳолини ижтимоий ҳимояланишнинг бошланғич босқичида (1991 - 1995 йиллар) асосий озиқ-овқат маҳсулотлари ва ноозиқ-овқат молларини истеъмол қилиш кескин камайишининг, оммавий ишсизлик пайдо бўлишининг олдини олишга, аҳоли турмуш даражасининг кескин тушиб кетишига йўл қўймасликка, ижтимоий соҳалар, яъни соғлиқни сақлаш, таълим, фан ва маданият тармоқлари доимий ишлашини таъминлашга муваффақ бўлинди. Бандлик соҳасида кафолатлар сақлаб қолиниши, иш билан таъминлашни қўллаб-қувватлашда ва аҳоли даромадларини шакллантирилишида либерал сиёсат юритилиши билан ҳал этилди. Аҳолини иш билан таъминлаш ва тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Бу даврда ҳукумат қуйидаги чора-тадбирларни амалга оширди, хусусан: биринчидан, норентабел ишлаб чиқаришлардан ишчиларни бўшатишдаги сиёсат ва ялпи ишсизликнинг олдини олиш; иккинчидан, уй-жойнинг хусусийлаштирилиши, қишлоқ аҳолисига томорқалар ажратилиши, хусусий тадбиркорликнинг ривожланиши ва аҳоли даромадлари ўсишида янги манбаларнинг шаклланиши; учинчидан, хукуматнинг маошни индексациялаши. Компенсациялар, имтиёзлар, дотациялар ва истеъмол субсидияларини бериш орқали қўллаб-қувватлаш тизимининг тадбиқ этилиши; тўртинчидан, инсонларнинг шахсий хавфсизлигини таъминлаш, жиноятчилик, наркобизнес, терроризм ва коррупция хавфи орттишининг олдини олишни кучайтириш.
Ишсизликнинг кескин ўсишига йўл қўймаслик мақсадида меҳнат биржаларининг кўп тармоқли тизимини (мустақилликнинг дастлабки йилларида республиканинг барча шаҳар ва туманларида 240 та меҳнат биржаси ташкил этилган) йўлга қўйиш, ишга талаби бор фуқароларни ҳисобга олиш механизми, аҳолини қайта тайёрлаш ва малакасини ошириш, ижтимоий ишлар институтини ташкил этиш ва ишсизлик бўйича нафақалар тўланиши каби ташкилий-иқтисодий усуллардан кенг фойдаланилди. Бундан ташқари, иш билан таъминлаш бўйича ҳудудий дастурлар ишлаб чиқилди ва амалга оширилди. Давлатнинг ижтимоий-иқтисодий, миллий ва демографик хусусиятларини ҳисобга олган ҳолда истеъмол бозорлари ҳимояси ва давлатнинг истеъмол хавфсизлигига асос солинди. Асосий озиқ-овқат ва истеъмол молларининг кескин камайиб кетишига йўл қўймаслик учун чегараланган маҳсулотларни нормалаштирилган тизими ишлаб чиқилди. Шунингдек, ҳимоя чораси сифатида истеъмолчиларга субсидиялар бериш тизимидан ва истеъмол бозоридаги асосий озиқ-овқат товарлари мамлакатдан ташқарига чиқиб кетишидан ҳимоялашнинг турли шаклларидан кенг фойдаланилди. Нархларни эркинлаштириш шароитида аҳолининг харид қобилиятини ҳимоя қилиш учун бу чоралар жуда муҳим аҳамият касб этди. Бу сиёсат ўтиш даврининг энг мураккаб – бошланғич даврларида ижтимоий соҳадаги асосий мақсад ва вазифаларни амалга оширишга кўмак берди.
Бу давр ичида Ўзбекистон Республикаси аҳолисининг ижтимоий таъминоти ҳамда ҳимоясининг ҳуқуқий асослари яратилди. Ўзбекистон Республикаси асосий қонуни – Конституцияси, “Ўзбекистон Республикасида ёшларга оид давлат сиёсатининг асослари тўғрисида”, “Аҳолини иш билан таъминлаш тўғрисида”, «Ўзбекистон Республикасининг фуқаролиги тўғрисида», “Таълим тўғрисида”ги, “Меҳнатни муҳофаза қилиш тўғрисида”, “Давлат уй-жой фондини хусусийлаштириш тўғрисида”, “Фуқароларнинг давлат пенсия таъминоти тўғрисида” бир қатор ижтимоий муҳим қонунлар қабул қилинди.

Шундай қилиб аҳолини ижтимоий ҳимоясини таъминлашнинг биринчи босқичида амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида ялпи ишсизлик ҳамда аҳоли турмуш даражасининг кескин пасайиб кетишининг олди олинди, хукумат томонидан қишлоқ аҳолисига ҳусусий томорқаларнинг ажратилиши билан бозор типидаги юқори самарали томорқа хўжаликларини ташкил этиш имконини яратди.

Аҳолини ижтимоий ҳимоялашнинг иккинчи босқичида (1996-2003 йиллар) иш билан таъминлаш, аҳоли даромадларини ошириш, инсон капитали салоҳиятини ошириш ижтимоий сиёсатнинг устувор йўналишларига айланди.
Нархлар ўсиши муносабати билан маошларни индексациялаш сони кескин камайди. Индексация фақатгина бюджет ташкилотлари соҳасига қўлланила бошланди. Истеъмол субсидиялари коммунал хизматларининг айрим турларигагина сақлаб қолинди. Даромадлар даражаси пенсия ва стипендиялар, бюджет соҳаси ходимларининг ойлик маошларини доимий ошириш (энг кам иш хақи 250 сўмдан (1996 й.) 6500 сўмгача (2004 й.), яъни 24 марта оширилди, кам таъминланган оилаларга ва болали оилаларга манзилли ижтимоий ёрдам бериш, ишсизларга модий ёрдам кўрсатиш, жисмоний шахсларни даромадларини прогрессив ўсувчи ставкаларда солиққа тортиш каби элементларни ўз ичига олган механизм орқали бошқарилди.
Бу босқичда меҳнатга лаёқатли аҳолини иш билан таъминлаш, янги иш жойларини яратиш, қишлоқ жойларида фаолият турларини кенгайтиришга йўналтирилган истиқболли ҳудудий дастурлар қабул қилинди. Аҳолини иш билан таъминлашнинг мазкур механизми иш билан таъминлаш соҳасидаги тактик вазифа – ишсизлик суръатлари ўсишини камайтиришни таъминлади. Қишлоқ аҳолиси турмуш даражасини яхшилаш мақсадида қишлоқ аҳолисини ичимлик суви ва табиий газ билан таъминлаш дастури ишлаб чиқилди ва тадбиқ этилди.
Ушбу даврда аҳолининг ижтимоий ҳимояга муҳтож қатламларини янада қўллаб қувватлаш мақсадида йиллик давлат дастурлари амалга оширилди. Булар қаторида “Инсон манфаатлари йили”, “Оила йили”, “Аёллар йили”, “Соғлом авлод йили”, “Она ва бола йили”, “Қарияларни қадрлаш йили”, “Обод маҳалла йили” каби давлат дастурлари ижтимоий сиёсатнинг янада кучайишида алоҳида ўрин тутди.
1997 йилдан бошлаб, ижтимоий соҳанинг барча тармоқларида ижтимоий дастурлар тизими амалга оширила бошлади. Таълим соҳасида бу кадрлар тайёрлаш миллий дастури бўлиб, натижада мактаблар, академик лицейлар ва касб-ҳунар коллежлари қурилди ва капитал таъмирланди. Ўқув бинолари замонавий жиҳозлар, ўқув қуроллари, компьютер синфлари билан таъминланган. Янги миллий таълим стандартлари, дарсликлар ишлаб чиқилди ва тадбиқ этилди. Бу тадбирларнинг амалга оширилиши учун ҳар йили давлат бюджетининг ижтимоий соҳага йўналтирилган қисмининг деярли ярми сарфланди.
Соғликни сақлашни ислоҳ қилиш Давлат дастури катта ижтимоий аҳамиятга эга бўлди, бу дастур асосида тиббий хизмат кўрсатиш тизими қайта кўриб чиқилди, қишлоқ жойларда соғликни сақлашнинг бирламчи бўғини ислоҳ қилинди, оналик ва болаликни ҳимоя қилиш тизими яхшиланди.
Шундай қилиб аҳолини ижтимоий ҳимоясини таъминлашнинг иккинчи босқичида амалга оширилган чора-тадбирлар натижасида аҳоли асосий қисмининг даромадлари ҳамда ўрта табақа улушининг ўсишига эришилди, таълимнинг миллий модели ишлаб чиқилди, умумий, ўрта ва ўрта-махсус касб-ҳунар таълим қамрови кенгайди, соғликни сақлашнинг миллий модели шакллантирилди, аҳолининг демографик ҳусусиятлари ва соғлиғи яхшиланди,
аҳолининг, айниқса қишлоқ жойларда яшовчиларнинг, ичимлик суви ва табиий газ билан таъминланганлик даражаси ошди. 1997-2003 йилларда аҳолининг ичимлик суви билан таъминланганлик даражаси 36,8 фоиздан 47 фоизга, хусусан, қишлоқ жойларда 36,8 фоиздан 47 фоизга, табиий газ 69 фоиздан 78,3 фоизгача етди.
Аҳолини ижтимоий ҳимоялашнинг учинчи босқичда, 2004 йилдан бошлаб иқтисодиётда, банк тизимида, солиқ-бюджет сиёсатида ўтказилган институционал ва тузилмавий ислоҳотлар натижасида кичик бизнес ва ҳусусий тадбиркорликни қўллаб-қувватлашга, янги иш жойларини яратиш ҳамда аҳоли даромадлари ўсишига қаратилган чора-тадбирлар амалга оширилди.

Ушбу даврда аввалги йиллардаги каби аҳолининг ижтимоий ҳимоясига йўналтирилган йиллик давлат дастурлари жамият тараққиёти ва аҳоли фаровонлигининг сифат кўрсаткичлари ошишига хизмат қилди. Бундай дастурлар қаторидан “Меҳр ва мурувват йили”, “Сиҳат-саломатлик йили”, “Ҳомийлар ва шифокорлар йили”, “Ижтимоий ҳимоя йили”, “Ёшлар йили”, “Қишлоқ тараққиёти ва фаровонлиги йили”, “Баркамол авлод йили”, “Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили”, “Мустаҳкам оила йили”, “Обод турмуш йили” ҳамда бошқа давлат дастурлари аҳолини ижтимоий ҳимоясида муҳим ўринни эгаллади.

Мамлакатимиз ривожланишида 2008 йилдан бошланган жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози даври алоҳида ўрин тутади. Ўзбекистон Республикасида 2009 йили қабул қилинган инқирозга қарши чора-тадбирлар дастури доирасида бир қатор инвестицион дастурлар амалга оширилиши натижасида, аҳоли бандлиги ва унинг даромадлари ўсишига, ижтимоий инфраструктура ва хизматлар соҳасининг ривожланишига, аҳолининг ўз-ўзини бошқариш органлари орқали манзилли ижтимоий ҳимоя қилиш масалаларига алоҳида эътибор қаратилди.
Бу босқичда энг асосий эътибор таълим ва соғликни сақлаш соҳаларида барчага тенг имкониятлар яратиш ва мазкур хизматларнинг сифатини ошириш ва ёшларнинг меҳнат бозорида фаол иштирокини таъминлашга харакат қилинди. Таълим тизими ислоҳотлари суръатлари ва жараёнини бошқарувчи бир қатор ҳуқуқий ҳужжатлар, хусусан, 5та ихтисослаштирилган дастур, жумладан, “2004-2009 йилларда мактаб таълимини ривожлантириш давлат умуммиллий дастури”, “Ўрта махсус, касб-ҳунар таълими тизими педагог ва муҳандис-педагог кадрларини тайёрлаш, қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш Дастури”, “2005 - 2009 йилларда умумтаълим мактаблари учун дарсликлар ва ўқув-методик қўлланмалар нашр этиш дастури”, “Болалар мусиқа ва санъат мактабларининг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш ва уларнинг фаолиятини янада яхшилаш бўйича 2009-2014 йилларга мўлжалланган давлат дастури”, “2011-2016 йилларда олий таълим муассасаларининг моддий-техника базасини модернизация қилиш ва мутахассислар тайёрлаш сифатини тубдан яхшилаш дастури” кабилар қабул қилинди. Соғликни сақлашда ҳам миллий устувор вазифаларни бажариш учун қатор ҳуқуқий-меъёрий ҳужжатлар қабул қилинди, буларга Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Соғлиқни сақлаш тизимини ислоҳ қилишни янада чуқурлаштириш ва уни ривожлантириш давлат дастурини амалга оширишнинг асосий йўналишлари тўғрисида”ги Фармони, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг “Соғлиқни сақлаш муассасаларининг моддий-техник базасини мустаҳкамлаш тўғрисида”ги қарори, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Соғлиқни сақлаш тизимини ислоҳ қилишни янада чуқурлаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги, ҳамда “Таълим муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармасини Таълим ва тиббиёт муассасаларини реконструкция қилиш, мукаммал таъмирлаш ва жиҳозлаш жамғармаси этиб қайта ташкил қилиш тўғрисида”ги қарорлари алоҳида аҳамият касб этди.
2016 йил 7 декабр куни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 24 йиллигига бағишлаб ўтказилган тантанали маросимда Ўзбекистон Республикаси Президенти Шавкат Мирзиёевнинг таклифи билан 2017 йилга “Халқ билан мулоқот ва инсон манфаатлари йили” деб ном берилди. 2017 йилда “Инсон манфаатлари ҳамма нарсадан улуғ” деган ғоя асосида катта ишлар амалга оширилди. Давлатимиз раҳбари Ш.М.Мирзиёев ташаббуси асосида 2017–2021 йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг 5 та устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегияси қабул қилиниб, унда аҳоли бандлиги ва реал даромадларини изчил ошириш, аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш ва соғлиқни сақлаш тизимини такомиллаштириш, арзон уй-жойлар барпо этиш бўйича мақсадли дастурлар назарда тутилди. Дастур асосида аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш ва эҳтиёжманд оилаларни моддий қўллаб-қувватлаш мақсадида “Саховат ва кўмак” умумхалқ ҳаракати ташкилд этилди. Моддий ёрдам ва кўмакка муҳтож оилаларнинг рўйхатлари (“темир дафтар”) шакллантирилиб, 1,7 миллион нафардан ортиқ бўлган 400 мингдан кўпроқ оилаларга республика бюджетидан бир марталик моддий ёрдам кўрсатилди.
Шундай қилиб аҳолини ижтимоий ҳимоясини таъминлашнинг учинчи босқичида аҳоли турмуш даражасини хизматлар соҳасини ривожлантириш орқали яхшиланиши, унинг товар ва хизматларга ўсиб келаётган талабини қондириш ҳамда яшаш стандартларини яхшилаш учун кенг имкониятлар яратилди. Аҳолининг демографик хусусиятларини яхшиланиши – ижтимоий аҳамиятга эга бўлган касалликлар ҳолатининг камайиши (инфекцион касалликлар, туберкулез ва бошқалар), ўлим даражаси пасайди ва аҳоли яшаш давомийлиги ўсди

Ўзбекистон Республикаси Президенти матбуот хизмати давлат раҳбарининг 2019 йил учун мўлжалланган енг муҳим устувор вазифалар ҳақидаги Олий Мажлисга Мурожаатномаси матнини тўлиқ ҳолда келтирди.

Ҳурматли сенатор ва депутатлар!
Қадрли юртдошлар!
Муҳтарам меҳмонлар!
2019 йилда мамлакатимизни ривожлантиришнинг енг муҳим устувор вазифалари тўғрисидаги Ўзбекистон Республикаси Президентининг Парламентга Мурожаатномасини баён етишга рухсат бергайсиз.
Бугун биз шиддат билан ўзгариб бораётган замонда яшамоқдамиз. Дунё миқёсида манфаатлар кураши, рақобат тобора авж олиб, халқаро вазият кескинлашиб бормоқда.
Биз келгуси йил учун амалий режалар тузар еканмиз, халқаро майдондаги ана шундай мураккаб вазиятни ҳисобга олган ҳолда, тараққиётимизнинг устувор йўналишларини аниқ-равшан белгилаб олишимиз зарур.
Aзиз дўстлар!
Биз ҳар бир йилга езгу ният билан ном берамиз ва ўз олдимизга улкан марраларни қўямиз.
Буюк Имом Бухорий ҳазратларининг «Aл-Жомиъ ас-Саҳиҳ» асари «Барча езгу амаллар ниятга боғлиқ, ҳар бир кишига фақат ният қилган нарсаси берилади» деган ҳадис билан бошланишида албатта жуда чуқур маъно бор.
Биз 2018 йилга «Фаол тадбиркорлик, инновацион ғоялар ва технологияларни қўллаб-қувватлаш йили» деб ном бериб, Давлат дастури доирасида 21 триллион сўм ва 1 миллиард долларга тенг 76 мингта лойиҳани амалга оширганимиз ўтган йили яхши ният билан бошлаган ишларимизнинг натижасини кўрсатиб турибди.
Саноат, қишлоқ хўжалиги, капитал қурилиш, транспорт-коммуникация, сервис ва хизмат кўрсатиш соҳаларида салмоқли ютуқлар қўлга киритилди.
Aйниқса, ҳар қачонгидан ҳам оғир бўлган бу йилги мавсумда миришкор деҳқон ва фермерларимиз фидокорона меҳнат қилганларини алоҳида таъкидлашни истардим.
Aҳоли фаровонлигини ошириш мақсадида жорий йилда иш ҳақи, пенсия, стипендия ва ижтимоий нафақалар миқдори ўтган йилларга нисбатан сезиларли равишда оширилди.
Хусусан, педагог ходимларнинг иш ҳақи сўнгги 10 йилда биринчи марта 50 фоизгача кўпайтирилди.
Кўрилган чора-тадбирлар туфайли, аҳолининг реал умумий даромадлари 2017 йилга нисбатан 12 фоизга ошди.
“Ҳар бир оила – тадбиркор”, “Ёшлар – келажагимиз” каби дастурлар доирасида 2 триллион сўмга яқин маблағ ажратилиб, жойларда 2 минг 600 дан ортиқ бизнес лойиҳалари амалга оширилди.
Бу йилдан бошлаб, солиқларнинг прогноздан ошириб бажарилган қисми ҳисобидан ҳудудларда 5,5 триллион сўм қўшимча маблағ қолдирилди.
Бу, ўтган йилга нисбатан 6 баробар, 2016 йилга нисбатан еса – шунга еътибор беришингизни сўрайман – 32 баробар кўпдир.
Ҳурматли юртдошлар!
Якунига йетиб бораётган йил барчамиз учун муқаддас Ватан тимсоли бўлган қишлоқларимиз, маҳаллаларимизни обод қилиш бўйича улкан ишлар бошланган йил бўлди.
Хусусан, «Обод қишлоқ» ва «Обод маҳалла» дастурлари халқимиз томонидан катта мамнуният билан кутиб олинди. Жорий йилда бу борадаги қурилиш ва ободонлаштириш ишларига 3 триллион сўм маблағ йўналтирилди.
Натижада 416та қишлоқ янгича қиёфага ега бўлди.
Ўтаётган йилда ҳаётимизнинг бошқа соҳаларида, жумладан, илм-фан, таълим-тарбия, маданият ва санъат, спорт соҳаларини ривожлантириш йўлида ҳам муҳим қадамлар қўйилди. Aйниқса, юртимиз ёшлари Индонезияда бўлиб ўтган Осиё ва Пара-Осиё ўйинларида, Aргентинада ўтказилган ўсмирлар Олимпиадасида юқори ўринларни олгани барчамизни қувонтирди.
Ҳурматли парламент аъзолари!
Халқаро муносабатларда очиқ ва амалий, фаол ташқи сиёсат олиб борилаётгани туфайли ишончли ҳамкор сифатида мамлакатимизнинг халқаро обрўси тобора ортиб бормоқда.
Барча қўшниларимиз билан дўстона ва ўзаро ишонч руҳидаги муносабатларни янада мустаҳкамлаш бизнинг асосий вазифаларимиздан бирига айланди.
2018 йилда 18та давлатлараро расмий ташрифлар амалга оширилди ва 52 миллиард долларлик 1 минг 80та лойиҳа бўйича келишувларга еришилди.
Жаҳон банки, Йевропа тикланиш ва тараққиёт банки, Ислом ва Осиё тараққиёт банклари, бошқа халқаро молия институтлари билан ҳамкорликдаги инвестициялар ҳажми 8,5 миллиард долларни ташкил етди. Бугунги кунда юртимизда, чет ел инвестициялари ҳисобидан қиймати 23 миллиард долларлик 456та лойиҳа амалга оширилмоқда.
Халқаро ва минтақавий хавфсизликка таҳдидлар тобора кучайиб бораётганини ҳисобга олиб, биз янги Мудофаа доктринасини қабул қилдик.
Қуролли Кучлар таркибидаги барча қўшин турларининг тузилма ва вазифалари қайта кўриб чиқилди.
Aрмия ва халқ бирлигини таъминлаш мақсадида, барча ҳудудларда ҳарбий-маъмурий секторлар ташкил етилди.
Aлбатта, йил мобайнида амалга оширган ишларимиз рўйхатини узоқ давом еттириш мумкин. Лекин бундай мисолларни келтириш, қайд етишдан мақсад – кўкракка уриб мақтаниш емас. Биз бундан мутлақо йироқмиз. Бизнинг мақсадимиз – ўтган бир йиллик тараққиёт йўлимизни холисона ва танқидий баҳолашдан иборат.
Фурсатдан фойдаланиб, ислоҳотларни ҳар томонлама қўллаб-қувватлаб келаётган, барча қийинчилик ва синовларни мардона йенгиб, ўзининг фидокорона меҳнати билан жонажон Ватанимиз равнақига улкан ҳисса қўшаётган олижаноб халқимизга чин қалбимдан миннатдорлик билдираман.
Муҳтарам анжуман иштирокчилари!
Яна саноқли кунлардан кейин юртимизга янги – 2019 йил кириб келади. Янги йил арафасида анъанамизга кўра 2019 йилга қандай ном бериш тўғрисида бугун сизлар билан маслаҳатлашиб, бир қарорга келсак, айни муддао бўлади.
Aлбатта, биз бу ҳақда кўп ўйладик. Жойларда халқ билан мулоқотлар давомида ва мурожаатларда билдирилган фикрлар, таклиф-мулоҳазаларни атрофлича кўриб чиқдик.
Жаҳон тажрибаси шуни кўрсатадики, қайси давлат фаол инвестиция сиёсатини юритган бўлса, ўз иқтисодиётининг барқарор ўсишига еришган.
Шу сабабли ҳам инвестиция – бу иқтисодиёт драйвери, ўзбекча айтганда, иқтисодиётнинг юраги, десак, муболаға бўлмайди.
Инвестиция билан бирга турли соҳа ва тармоқларга, ҳудудларга янги технологиялар, илғор тажрибалар, юксак малакали мутахассислар кириб келади, тадбиркорлик жадал ривожланади.
Шу ўринда бир савол туғилади: инвестиция деймиз, ислоҳотлар деймиз, модернизация, деймиз.
Лекин бу ўзгаришлардан кўзланган асосий мақсад нима ўзи?
Юртимизда яшаётган ҳар қайси инсон миллати, тили ва динидан қатъи назар, еркин, тинч ва бадавлат умр кечириши, бугун ҳаётдан рози бўлиб яшаши – бизнинг бош мақсадимиздир.
Бу йўналишда олдимизда улкан вазифалар турибди. Мамлакатимиз тараққиёти ва халқимиз фаровонлиги биринчи навбатда ижтимоий соҳадаги ислоҳотларимиз самараси билан чамбарчас боғлиқ.
Ёшларимизга муносиб таълим бериш, уларнинг илм-фанга бўлган интилишларини рўёбга чиқаришимиз керак. Шу мақсадда, мактабгача таълим тизимини ривожлантиришимиз, ўрта ва олий ўқув юртларининг моддий-техник базасини, илмий ва ўқув жараёнлари сифатини тубдан яхшилашимиз керак.
Халқимиз саломатлигини мустаҳкамлаш, соғлом турмуш тарзини қарор топтириш, биз учун ҳаётий муҳим масаладир. Такрор айтаман, тинчлик ва соғликни таъминласак, қолган ҳамма нарсага еришамиз.
Ногиронлиги бўлган шахслар, боқувчисини йўқотганлар, ёлғиз кексалар, умуман, кўмакка муҳтож қатламларни қўллаб-қувватлаш, албатта, устувор вазифамиз бўлиб қолади.
Келгуси йилда тадбиркорлик, бизнес учун янада қулай муҳит яратиш, янги иш ўринлари ташкил етиш, аҳоли даромадларини кўпайтириш, пенсия таъминотини яхшилаш бўйича ҳам кўп ишлар қилишимиз лозим.
Шуларнинг барчасини ҳисобга олиб, 2018 йилда бошлаган ишларимизни мантиқий давом еттириш ва юксак босқичга кўтариш мақсадида, мен кириб келаётган янги – 2019 йилга “Фаол инвестициялар ва ижтимоий ривожланиш йили” деб ном беришни таклиф етаман. маҳсулотлари ва ноозиқ-овкат молларини истемол қилиш Кескин камайишининг, оммавй ишсизлик Паид бwлишининг Алдеан олиш, аҳоли Турмуш даразҳасининг Кескин тушиб кетишга йwл қўймаслика, Ижтимоий соҳалар, янги сўғликни сақлаш, талим, фан ва Маданиятни соғломлаштиришни таъминлаш. Бандлик соҳасида кафолатлар сақлаб колиниши, иш билан таъминлашни қўллаб-увватлашда ва аҳоли даромадларини шакллантирилишида либерал сиёсат юритилиши билан ҳал этилди. Аҳолини иш билан таъминлаш ва тадбиркорликни қўллаб-увватлаш давлат сиёсати даражасига кўтарилди. Бу даврда ҳҳукумат уйидаги чора-тадбирларни амалга оширди, биринчидан, норентабел ишлаб чиқариш чиқаришлардан ишчиларни бwшатишдаги сиёсат wа ялпи ишсизликнинг юзага келиши олиш; дан, уи-жоининг кҳусий ривожланиши, қишлок аколисига томоргалар азҳратилиши, кҳусусий тадбиркорликнинг ривозҳланиши ва аколи даромадлари ўсишида янги манбаларнинг яратилиши; устиданманбаларнинг манбалари; суддан, ҳукуматнинг маошни индексацияси оф оур. Компенсациялар, имтиёзлар, дотациялар ва истеъмол субсидияларини бериш оргали қўллаб-увватлаш тадбиқ этйлиши; тўртинчидан,

инсонларнинг шаҳсий ҳавфсизлигини таъминлаш, зҳиноятчилик, друг бусинесс, террорисм ва cорруптион ҳавфи ортишининг назорацизлигини куҳайтириш.

Ишсизликнинг cоwскин ўсишига йwл қуймас махсадида йwҳнат бирзҳаларининг ўъп тармоқ этилишли (мустақилнинг олдинги йилларида республиканинг Барcза шаҳар ва 240 тҳат меҳнат бирзҳаси Ташкилларида) йwлга қўйиш, ишга талаб бўрон фуқаро малакасини ошириш, ишга талаб қилиш бўрон фуқаро малакасини ошириш ва механизмларини таъминлаш ва таъминлаш механизми ишсизлик биича нафақалар туланиши каби ташкилий-итисодий усуллардан кенг фойдаланилди. Бундан ташгари, иш билан таъминлаш биича худудий дастурлар ишлаб чикилди ва амалга оширилди. Давлатнинг ИЗҲТИМОИЙ-ИҚТисодий, миллий ваижтимой-иқтисодий, миллий ва демократик хусусийиятларини ҳисобга олган холда истемол бозорлари химояси ва давлатнинг истемол ҳавфсизлигига асос солинди. Ассосий озиқ-овкат ва истемол молларинг кескин камайиб кетишга йўл массиви учун чегараланган маҳсулотларни нормаланган тизим ишлаб чиқариш чикилди. имоя чораси сифатида истеъмолчиларга субсидиялар тизимидан ва истемол бозоридаги асосий озиқ-овқат товарлари мамлакатдан ташқарига чикиб кетишдан ҳимоялашнинг турлей шакладйдалидан. Наркҳларни эркинлаштириш касб аҳолининг ҳарид қобилиятини бу куч зҳуда муҳим аҳамият қилди. Бу сиёсат ўтишнинг энг мураккаб - бошланғич даврларида изҳой соҳадаги асосий максад ва бошқарувни амалга оширишга куч берди.

Бу давр ичида Ўзбекистон Республики аҳолининг изҳтимой таъминоти амда ҳимоясининг ҳуқуқий асослари яратилди. Оʻзбекистон Республикаси ассосий унинги - Конституцияасосий конуни - Конституция,

“Ўзбекистон Республикаси
Ёшга оид давлат сиёсатининг асослари турисида "," Аколини иш билан таъминлаш турисида "," Узбекистон Республиксининг фуқаролиги турисида "," Таълим турисида "ги," Меннатни мукофаза ДИилингу трисиа зҳирисида " таъминоти трисида "бир катор изҳтимой муҳим қўнунлар қабул ҚИЛДИ. . Шундай қилиб, Ижтимоий ҳимоясини таъминлашнинг Биринчи бўлимда амалга оширилган чора-тадбирлар ишлаб чиқиш натизҳасида ялпи ишсизлик ҳамда аҳоли Турмуш даразҳасининг Кескин пасайиб кетишининг ОЛДИ Олинда ҳукумати томонидан қўйилган қишлоқ хўжалигига тегишли томорқаларнинг азҳратилиши Билан Бозор ўтказмалари юқори даражадаги юқори савияда яратилган.

Аколинимоий унинг боскичида (1996-2003) иш билан таъминлаш, аҳоли даромадларини ҳисобга олиш, инсон капитали салоиятини йилларни режалаштириш изтимоий сиёсатнинг барқарор йлаштиришларига аиланди.

Наркҳлар ўсиши муносабати билан маошларни индехатионлаш сонй кескин камаиди. Индехинг факатгин буджет ташкилотлари соҳасига қўлланила бошланди. Истеъмол субсидиялари коммунал ҳизматларининг аиррим турларигагина саклаб колинди.

Даромадлар даразҳаси пенсионс ва стипендиялар, бюджет соҳаси ҳоимларинг ойлик маошларини. доимий равишда ой ушлаш (енг кам иш 250 сўмдан (1996) 6500 сўмгача (2004), яни 24 мартда янгиланган, кам таъминланган оиларга ва болали оиларга манзилли ижтимой ёрдам беради.

Бу боскич меҳнатга лаёкатли аҳолини иш билан таъминлаш, янги иш зҳойларини олиш, қишлоқ зҳойларида фаолият турларини ишлаб чиқаришга йўналтирилган истиқболли ҳуддий дастурларни қабул қилиш. Аколини иш билан таъминлашнинг ушбу механизмлари билан иш билан таъминлаш соҳасидаги таcтиcиан wасифа - ишсизлик суратлари ўсишини камайтиришни таъминлади. Қишлоқ аҳолиси яҳшилаш мақсадида қишлоқ аҳолисини турмуш суви ва табий газ билан таъминлаш дастури ишлаб чикилди ва тадбиқ этилди. Ушбу даврда аҳолининг изтимой имояга муҳтозҳ катламларини янада қуллаб қувватлаш мақсадида йиллик
давлат дастурлари амалга оширилди.
Булар Каторида “Инсон Манфаатлари
йили "," Оила йили "," Аеллар йили ",
"Соғлом авлод йили", "Ше ва бола йили", "Қарияларни қадрлаш йили", "Обод мағалла йили" каби давлат дастурлари ихтиёрий сиёсатнинг янада кучайишида алоҳида ўрин тутди.
1997 Йилдан Бошлаб, Изҳтимой Соанинг Барча Тармоқларида Изҳтимой Дастурлар Тизими Амалга кенгайтирилган Бошлади. Таълим согасида бу кадлар тайерлаш миллий дастури булиб, натизҳада мактаблар, академик лицейлар ва касб-кунар коллезҳлари курилди ва капитал тамирланди. Ўқув бинолари замонавий зҳизлар, ув уроллари, cомпутер синфлари билан таъмингланган. Янги миллий талим стандартлари, дарсликлар ишлаб чиқариш чиқилди ва тадбиқ этилди. Бу хариднинг амалга оширилиши учун ҳар йили давлат бюджетинг изҳтимой соҳага йъўтирилган хизматнинг қисми
Соғликни сақлашни ислоҳ қилиш Давлат дастури катта изтимой аҳамиятга эга бўлди, бу дастур асосида
тиббий ҳизмат куйиш тизими кайта криб чикилди, кишлок зҳоиларда согликни сақлашнинг бирламчи бини ислоҳ килинди, оналик ва болаликни ҳимоя қилиш тизими яҳшиланди. Шундай килиб аъзолигини Ижтимоий ҳимоясини таъминлашнинг босқичида амалга оширилган чора-тадбирлар миллий натизҳасида аҳоли АСОС қисмининг даромадлари ҳамда ўрта табақа улушининг ўсишига эришилди, талимнинг миллий модел ишлаб чикилди, Умум, ўрта wа ўрта-Макҳсус Касба ҳунар талимини таъминлаш, сохталаштириш модели аҳолининг демограпҳер ҳусиятлари ва соғлиги яхшиланди,
аҳолининг, аиниқса кишлоқ зҳойларда яшовчиларнинг, суви ва табий газ билан таъминланганлик даразҳаси ошди. 1997-2003 йилларда аҳолининг ёрдамчи суви билан таъминланганлик даразҳаси 36,8 фоиздан 47 фоизга, кҳусусан, қишлоқ зҳойларда 36,8 фоиздан 47 фоизга, табиий газ 69 фоиздан 78,3 фоизгача қилди.
Аколини изтимой имоялашнинг боскичда, 2004 йилдан
Бош иқтисодиетда, банк тизимида, Солик-бюджет сиёсатида ўрнатиш институционал ва тузилмавий бизнес ва хусусий тадбиркорликни аллаб-увватлашга, янги иш жойларин
ислоҳотлар кичик
даромад камда аколи даромадлари
ўсишига қаратилган чора- ҳаракатлари
амалга оширилди.
каби аҳолининг изҳтимой имоясига йъўлланган йиллик давлат дастурлари зҳамият тараққиёти ва аҳоли фаровонлигининг сифат къўрсаткичлари ишлаб чиқаришга ҳизмат килди. Бундаи дастурлар каторидан "Меур ва мурувват йили", "Сиқат-саломатлик йили", "Қомиилар ва сифокорлар йили", "Изҳтимой Қимоя йили", "Ёшлар йили", "Қишлоқ таракиёти ва йили" фаравонли "Кичик бизнес ва хусусий тадбиркорлик йили" ," Мустақам оила йили "," Обод турмуш йили "
Бизнинг Ривозҳланишида 2000 Йилдан Мамлакат ишлаб чиқариш зҳаон-итис-итис инқирози даври алогида ўрин тутади. Ўзбекистон Республикасида 2009 йилги чора-тадбирлар дастури доирасида бир атор инвестицион дастурлар амалга ошириш натизҳасида, аҳоли бандлиги ва унинг даромадлари ўсишига, ижтимоий инфраструктура ва
ҳизматлар асосининг ривожланишига, аҳолининг ўз-зини бошкариш органлари оргали манзилли изҳтимой ҳимоя килиш масаларига алоҳида этибор қаратилди.
Бу боскичда энг асосий этибор талим ва соликни саулаш соҳаларида барчага тенг даромад яратиш ва ушбу хизматларнинг сифатини ошириш ва ёшларнинг меҳнат бозорида фаол иштирокини таъминлашди. Талим Исланд тизими тизими ислоҳотлари суратлари зҳараонини бошқарувчи бир катор ҳуқуқий ҳузҳзҳатлар, ҳусусан, 5та иҳтисосизед Дастур, зҳумладан, "2004-2009 мактаб талимини ривозҳлантириш Даwлат умуммиллй Дастур", "Ўрта Макҳсус, Кас ҳ wаунар таълимий педагогика кадрларини тайёрлаш. ва суд малакасини 2 мактаба дастури "," мактаб005 - 2009 йил умумталим мактаблари дарсликлар ва ув-метҳодик қўлланмалар нашр этиш дастури "," болалар мусиқа ва санатларинга
2009-2014 йилларга мwлзҳалланган Даwлат Дастур "," 2011-2016 ҳ йил Олий талимнинг ИРТО апплианcес базани модернизатион килиш wа мутаҳассислар таёрлаш сифатини тубдан яҳшилаш Дастур "кабилар қабул қилинди. Буларга Ўзбекистон Президентининг “Сўғлиқни сақлаш тизимини янада ривожлантириш ва уни ривожлантириш Давлат дастурини республика Республикасининг АСОС йўналишлари бўйича қабул қилиш” ги Фармонов Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси “Соғломлаштириш ва уни ривожлантириш” лойиҳасини имзолади. Президентининг "Соғлиқни саклаш яхшилаш ислоҳ килишни янада чуқурлаштириш чора-тадбирлари турисида "ги, камда" Талим моассасаларини реконструксия қилиш, мукаммал таъмирлаш ва зҳиҳозлаш зҳамгармасини Таотлим ва тиббий.
илишнинг моассасаларини реконструксия қилиш,
аҳамият касб қилди. 2016 йил 7 Декабр куни Ўзбекистон Республикаси Конституцияси қабул қилинганининг 24 йиллигига бағишлаб ў7 тантанали маросимда Ўзбекистон Республики Пресиденте Шавкат Мирзиёевнинг таклифи билан 201 йилга "Ҳалқ билан мулоқот ва инсон манфа. 2017 йилда "Инсон шахсий камма нарсадан улук" деган оя асосида катта ишлар амалга оширилди. Давлатимиз раҳбари 2017-2021 йилларда Ўзбекистонни ривожлантиришнинг 5 тҳат қатъий йўналиш бўйича Ҳаракатлар стратегияси қабул қилиниб, Унд аҳоли бандлиги ва реал даромадларини кўпайтириш, аҳолини Ижтимоий хавфсизлик чораларини кўриш ва сўнгги маълумотларга кўра, республикамизни ривожлантиришга қаратилган чора-тадбирларни амалга ошириш. тутилди. Дастур асосидаги аҳолини изтимой қилмоқ ва эҳтиезҳманд ойлаларни
Ш.М.Мирзиёев ташаббуси асосида
моддий қўллаб-увватлаш мақсадида "Саховат ва қумак" умумхалқ ҳаракати ташкилд этилди. Моддий ёрдам ва кwмакка муҳтозҳ оиларнинг рйкҳатлари (“темир дафтар”) шакллантирилиб, 1,7 миллион нафардан ортик булган 400 мингдан кwпрок оиларга республика буджетидан бир марталик моддий ёрдам курсатилди.
фойдаланилган адабиётлар
1.Ўзбекистон Республикасининг конституцияси. ,,Ўзбекистон 2018"
2.Ислом каримов Ўзбекистон мустақилликка еришиш остонасида ,,Ўзбекистон 2011"
3.Ислом каримов.Она юртимиз бахт иқболи ва буюк келажаги йўлида хизмат қилиш енг олий саодатдир ,,Ўзбекистон 2015"
4.Шавкат мирзиёйев Буюк келажагимизни мард ва олий жаноб ҳалқимиз билан қурамиз,,ўзбекистон 2017"