Ўзбекистон ресубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

1-жадвал

Анъанавий ўқитишнинг педагогик технологияларга асосланган ўқитишдан ўзига хос фарқлари

Анъанавий ўқитишга асосланган ёндашув

Педагогик технологияларга асосланган ёндашув

Мажбурловчи, таълим олувчига ёндашиш бўйича насиҳатгўйлик, ўқитишни қаттиққўллик билан ташкил қилувчи авторитар, таълим олувчи-ларнинг мустақиллигини ва ташаббус-корлигини бостирувчи педагогикага асосланади. Ўқитиш ва таълим олувчининг, билимларни ўзлашти-ришига ва қайта тиклашига йўнал-тирилган. Ўқиш – хотирада сақлаб қолиш функцияси, ўқитиш эса – етакчи фаолият. Таълим парадигмаси: таълим берувчи - дарслик-таълим олувчи.

Шахсга йўналтирилган таълимга асосланган. Таълим олувчи шахси - таълим жараёнининг марказий фигу-раси ҳисобланади. Таълим олувчини ўқишга мажбур-лашдан воз кечиш. Ўқитишга табақалашган ёндашув; таълим олувчини мустақил ривожланиш ва ижодий ишлаш фаолиятларини ривожлантириш, мавзуни ўзлаштиришини, қобилият ва сифатларини ҳисобга олиш. Ўқиш фаолияти – билимларни мустақил эгаллаш ва таълим олувчи томонидан ўзлаш-тирилган билимларни қўллаш. Таълимнинг янги пара-дигмаси: таълим олувчи – дарслик - таълим берувчи.

Кунлардан бир кун кўл бўйида қорни оч қолган бир киши балиқ тутиб турган донишмандга дуч келибди ва унга мурожаат қилиб: «Мен очман, менга ёрдам бер!». Донишманд қуйидагича жавоб берибди: «Мен сенга балиқ беришим мумкин, сен тез тўясан ва бироз вақт ўтгач, худди шундай яна оч қоласан ва мендан яна ёрдам сўрайсан. Мен сенга қармоқ беришим мумкин, лекин у қачондир синиб қолиши мумкин, унда сен менга яна мурожаат қилишингга тўғри келади. Яхшиси, мен сенга қармоқ ясашни ўргатаман, бу узоқ ва қийин, лекин кейинчалик сенга менинг ёрдамим керак бўлмайди. Ўз йўлингни танла ...».

Юқорида келтирилган ривоятдан келиб чиқадиган хулоса шуки, яхши ўқитувчи талабага «қармоқ ясашни» ўргатиши ва ақлли талаба эса уни ўрганиши лозим. Талабалар «қармоқ ясашни» қанчалик тез ва мустаҳкам ўрганиб олсалар, улар шунчалик бировларга мухтож бўлмасдан ўз «овларига» эга бўладилар. Мана шундай вазифаларни амалга оширишда янги интерфаол ва ноанъанавий педагогик технологиялар жуда қўл келишини тадқиқотчилар томонидан турли таълим муассасаларида ўтказилаётган кўпгина педагогик тажрибаларининг натижалари тасдиқламоқда. Шунинг учун ҳам, таълим муассасаларида фаолият кўрсатаётган профессор-ўқитувчилар ўз соҳалари бўйича олиб бораётган машғулотларини педагогик технологиялар асосида ташкил этиш ва ўз ўрнида қўллашни билишлари ўта зарур ҳисобланади.