Ўзбекистон ресубликаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

Дидактик мақсад. Бу асосан фаолият компетенцияси ва методик компонентларини ривожлантириш бўлиб, хусусан, фаолиятни бажаришда ечимларни қабул қилиш вазиятларини мустақил ечиш орқали амалга ошади.
Методик мақсад. Ишбилармон ўйиннинг методик мақсади ечимларни қабул қилиш ва уларнинг натижалари билан тажрибалар ўтказиш, кўникмаларни орттиришдан, шунингдек муаммони ечиш йўлларини топишдан иборат.
Ишбилармон ўйинлар турига умумий ўйинлар, катта ўйинлар қисмлари, эркин ўйинлар, интерактив ўйинлар (ечимни қабул қилишга ва ўйин боришига бошқа ўйин гуруҳлари таъсир кўрсатишади), ноинтерактив ўйинлар, очиқ ва ёпиқ ўйинлар (танлов асосида).
Аналогик методлар: ролли ўйин, вазиятни ўрганиш, сценарийлар техникаси (стратегик режалаштриш методи).
Асослар. Ишбилармон ўйинлар ҳақиқатнинг аниқ лавҳалари кўрсатиладиган реал вазиятларни тиклаш ҳисобланади. Бунда кўпинча ижтимоий ёки ишлаб чиқариш муҳити можаро вазияти модел-лаштирилади. Таълим олувчилар турли персонажлар ролларини ўйнаб, ўзларининг қизиқишларини акс эттиришади.
Келиб чиқиши. Ҳозирги ишбилармон ўйинининг дастлабки шакллари 17-18 асрларда мавжуд эди. Бошланишида улар харбий мақсадларда стратегик ўйин сифатида ишлатилган, 1950-йилларда саноат ва иқтисодиётда қўлланилиши (бизнес-тренинг, бошқарув кўникмаларини машқ қилиш) натижасида ўз характерини сезиларли ўзгартирди. Таълим тизимига эга ишбилармон ўйинлари сиёсат-шуносликда сиёсат ва жамиятда ечимларни қабул қилиш жараёнларини моделлаштириш орқали кириб келди.
Қўлланиш соҳалари. Одатда ишбилармон ўйини ҳеч қандай фанни четламайди, турли фанлар орасида ҳамкорликни талаб қилади, чунки ўйиннинг ўзида турли махсус соҳалар методлари билан ишлаш керак бўлади. Бунда турли соҳалар ўқитувчилари орасидаги ҳамкорлик катта аҳамият касб этади. Ишбилармон ўйинни иш фаолиятларига рухсат йўқ бўлган ёки имконияти чекланган ҳолатларда, иш фаолиятларини кўрсатиш хавфдан узоқ бўлган ёки мураккаб бўлган ҳолатларда қўллаш мақсадга мувофиқдир. Ишбилармон ўйин бу ерда турлича ифодаланиши мумкин: иштирокчи ўзига бирон ролни олиб, бу рол билан боғлиқ ечимни эса бутун гуруҳ қабул қиладиган умумий ўйинлардан бошлаб, иштирокчи бошқа исталган иштирокчи билан алоқа қилиши мумкин бўлган интерактив ўйинларгача.