Zbekiston respubulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti bolalarning o‘qish va yozish malakalarini shakllantirish fanining

5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarni o‘qish va savodga tayyorgarlik malakalarini egallashlari

Quyidagilar 5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarda o‘qish va savod malakalari rivojlanishining talablari hisoblanadi:

bosma materiallarga qiziqish bildirish, harflar va ramzlarni ajrata olish;
yozish ko‘nikmalarini o‘rganish;
oddiy tahlil va sintez qilish ko‘nikmalarini rivojlantirish.
quyidagilar 5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalarda o‘qish va savod malakalari indikatorlarihisoblanadi:
ko‘p vaqt davomida kitob bilan o‘tirib, uni tomosha qilish, kitobni to‘g‘ri holatda ushlash;
ayrim ma'lumotlarni yig‘ish uchun kitoblardan foydalanish;
bir necha mashur asarlar va adabiy qahramonlarni aytib berish;
adabiy asarlarning ayrim parchalarini so‘zlab berish;
alifboni bilish;
bo‘g‘inlar bo‘yicha o‘qishi mumkinligi;
ilmoq, gajak, chiziqchalar, tayoqchalar kabi yozish elementlarining barchasini bilish;
yozish ko‘nikmalarini o‘rganish;
namunadan 2-3 ta so‘zlarni olib yozish va chizish;
o‘z ismini va 2-3 ta so‘zlarni bosma harflarda mustaqil ravishda yozish;
gapni so‘zlarga, so‘zlarni bo‘g‘inlarga bo‘lish;
ma'lum tovushlarning o‘rnini aniqlay olish;
so‘zda tovushlar ketma-ketligini aniqlash;
bo‘g‘inlardan so‘zlar, so‘zlar ishtirokida gap tuza olish;
tovushlarni eshitib farqlay olish.
5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolalar ta'limiga quyidagicha yondashish lozim:
bolaga kitoblar berish, kitobni to‘g‘ri yo‘nalishda ko‘rishga odatlantirish;
bolani uni qiziqtiradigan ma'lumotlarni rasmlar bilan bezatilgan kitoblardan topishga yo‘naltirish;
bolaga kitoblar to‘g‘risidagi ma'lumotlarni berish;
bolaning atrofida mavjud buyumlarni ramziy nomlash bo‘yicha harflar bilan maxsus o‘yinlarni o‘tkazish;
bolalar uchun mljallangan namunalarda harflar yoki so‘zlarni chizish va bolaning mustaqil yozishini rag‘batlantirish hamda kuzatish;
bolani z harakatlari va hissiyotlarini tasvirlashga o‘rgatish;
bolaning turli qahramonlarga maktub «yozishi» va «olishiga» yordam berish;
bolaning rasm chizishini rag‘batlantirish va rasmlarni unga ma'lum ob'ektlarda chizishga ko‘rsatma berish.
5 yoshdan 7 yoshgacha bo‘lgan bolaning xavfsiz yashashi va harakatlanishi uchun quyidagilarga rioya qilish lozim:
kitoblarning estetika talablariga javob berishiga e'tibor qaratish;
yozuv-chizuv jihozlarini ularning texnik parametrlariga qarab xarid qilish.
Mazkur kurs zamonaviy-ma’naviy barkamol, har jihatdan sog‘lom avlodni, komil inson shakllanishi, rivojlanishini ta’minlanishga har jihatdan yaqindan yordam bermog‘i lozim. Kursni qitishda yangicha fikrlaydigan, yangicha tafakkur tarziga ega bo‘lgan, milliy g‘oya va mafkuraning asosiy tamoyillarini zida mujassam etgan shaxsni tarbiyalab voyaga etkazishga yordam berish nazarda tutiladi. Mana shu vazifalarni bajarishda bilimni talabalar ongiga singdirish, ularning amaliy faoliyatiga aylantirishda o‘qituvchi qanday pedagogik texnologiyalardan ijodiy foydalanishi muhim ahamiyatga ega. Binobao‘rin, darslarga ko‘rgazmalilikka - turli albom, plakatlar, badiiy asarlardan namunalar o‘qishga alohida ahamiyat berish ham yaxshi natija beradi.
Ushbu fanni qitishda pedagogik texnologiyaning aql charxi, BBB, Venna diagrammasi, «Tarmoqlar», «Aqliy hujum», «Bumerang», «Muammoli vaziyat», «Yelpig‘ich», «FSMU» “Baliq skeleti”, “Qora quti”, “Shajara daraxti” kabi usullaridan foydalanish maqsadga mavofiq. Ta’limning interfaol metodlaridan foydalanish darsning qiziqarli bo‘lishini ta’minlaydi.