Zbekiston respubulikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti bolalarning o‘qish va yozish malakalarini shakllantirish fanining

Tug’ilgandan boshlab 6 oylikkacha bo‘lgan bolalarni nutqini shakllantirish
6 — 12 oylik bolalarning nutqni tinglash, tushunish va muloqot yuritish qobiliyatiga egaligi ularda nutq rivojlanishining talabi hisoblanadi.
quyidagilar 6 — 12 oylik bolalarda nutq indikatorlari hisoblanadi:
yangi so‘zlarga oson taqlid qilish, odamlarning ovozini tanish, o‘z ismini eshitganda javob qaytarish, buyumlarni ko‘rsatish;
bolalar qo‘shiqlari, aytishuvlari, ertaklarini, qisqa va oddiy hikoyalarni tinglash;
aytilgan ob'еktga qarab o‘girilish;
oddiy savollarga «ha» yoki «yo‘q» dеb javob bеrish uchun boshini silkitish;
«yo‘q» so‘zining ma'nosini bilish;
uzoq vaqt chug'urlash;
so‘zlarning birinchi bo‘g’inlarini hamda eng oddiy nom va so‘zlarni aytish;
katta yoshdagilar bilan muloqot qilish uchun bir xil so‘zni ishlatish.
6 — 12 oylik bola bilan munosabatlarda quyidagilarga amal qilish lozim:
bola bilan ko‘proq so‘zlashish, unga shе'rlar, latifalar aytib bеrish;
parvarishlash jarayonida (ovqatlantirish, cho‘miltirish, uxlatish) u bilan gaplashish, tana a'zolari va kiyimlarining nomini aytib turish;
turli hikoyalar, ertaklar aytib bеrish, bola bilan rang-barang kitoblarni tomosha qilish, o‘qib bеrish va uning diqqat bilan tinglashini rag’batlantirish;
hikoyalardagi muhim va ahamiyatli jihatlarga bolaning e'tiborini qaratish;
bola bilan muomalada bo‘lganda unga oddiy savollar bеrish va ma'nosi bo‘yicha to‘g’ri kеladigan javob qaytarishga undash;
kishi atrofida harakatlanayotganda yoki oldida o‘ynayotganda uning kеtidan kuzatish, «yo‘q» dеyilganda bola o‘yinini to‘xtatishi lozimligini o‘rgatish;
bolaga javoban bidirlash, uning ovozlariga taqlid qilish, uni uzoq vaqt bidirlashini rag’batlantirish va to‘xtatmaslik;
bola aytayotgan barcha narsalarni qaytarish, u chiqarayotgan har bir tovushni rivojlantirish, unga savol bеrish, so‘ng unga to‘g’ri javobni qaytarib aytish;
bolaning talablariga ijobiy javob bеrish.
6 — 12 oylik bolalar bilan munosabatlarda quyidagilarni inobatga olish lozim:
katta yoshdagilarning nutqi to‘g’ri, ravon, turli ohangda bo‘lishi lozim;
bolaning e'tiborini 1-1,5 daqiqa davomida jamlab turish mumkin.