Ўзбекистон республикасижисмоний тарбия ва спорт вазирлиги ўзбекистон республикасиолий ва ўрта махсус таълим вазирлиги

1-жадвал.
С.А.Вакуров бўйича турли масофаларда югуришнинг максимал тезлиги

Масофа (м)	Югуриш вақти (жаҳон рекорди, дақ., сек.)	Югуриш тезлиги (м/сек)
100	9.58	10.43
200	19.19	10.4
400	43.18	9.2
800	1:41.01	7.9
1500	3:26.0	7.3
3000	7:20.67	6.8
5000	12:37.47	6.6
10000	26:17.53	6.3
21097,5	58:55.00	5.96
42195	2:04:55.0	5.62

Ўрта масофаларга гуруҳида югуриш давомийлигининг ортиши тезликнинг кескин пасайиши билан ифодаланади. Узоқ масофаларда югуриш вақтининг ортиши тезликнинг у даражада сезиларли пасаймаслигига олиб келади.

Ҳар хил масофаларда югуриш тезлигининг бир хилда пасаймаслиги шундан далолат берадики, демак, чарчоқнинг пайдо бўлишига турли сабаблар таъсир этади.
Бу сабаблар нималарда акс этади, уларнинг физиологияси табиати қандай. Бу саволга жавоб топиш учун организмимиздаги ҳужайра ва тўқималарда рўй берадиган ҳамда энергия алмашинуви, қувват манбаи билан боғлиқ бўлган жараёнларни ўрганиш ҳар бир шуғулланувчи билиши зарур бўлган омиллар ҳисобланади.
Югуриш, ҳар қандай бошқа шаклдаги мушак фаолияти каби муайян қувват сарфини талаб қилади. Маълумки, мушаклар фаолияти учун қувватни одам организми икки турдаги кимёвий ўзгаришлардан олади. Биринчидан, ҳаводаги кислороднинг этарли миқдори мавжуд бўлганда рўй берадиган энергия алмашинувининг аероб жараёнлари деб аталувчи нафас олиш туфайли бўлса, иккинчидан кислород танқислиги шароитида бўлиб ўтадиган анаероб жараёнлар туфайлидир. Ҳар хил масофаларга югуришда қувват алмашинувининг анаероб ва нафас олиш жараёнлари нисбати бир-биридан тубдан фарқ қилади. Бу нафас олиш жараёни нисбатини 2-жадвалда Н.И.Волков маълумот бўйича келтирдик.