Ўзбекистон республикаси вазирлар махкамаси ўзбекистон Олий ва Ўрта маҳсус таълим вазирлиги Ўзбекистон ҳАЛҚаро ислом академияси

4.4.
 
Билимлар олишнинг лингвистик жиҳатлари 
Интелектуал ахборот технологияларини яратишда асосий масалалардан 
бири - эксперт билимларини компютер хотирасида адекват ифодалаш. Бу 
информатикада янги йўналиш, яъни инсон билими ва уни эХМ ҳотирасида 
тасвирлаш – билимлар муҳандислиги йўналишини яратилишига олиб келди. 
Билимлар муҳандислиги билимларни йиғиш, уларни таҳлил этиш ва 
интелектуал тизимлар учун уларни формаллаштириш масалалари билан 
шуғулланади. Бунда билимлар олишнинг лингвистик жиҳатлари кўриб 
ўтилади.
Билимлар муҳандиси ва эксперт орасидаги мулоқот бевосита суҳбат 
орқали яни лингвистика ёрдамида амалга ошади. Бунда асосий 3 та асосий 
муаммони кўрсатиш мумкин: 
1.
Умумий код муаммоси.

---

39 
Бизни асосан иккита тил – муҳандис тили ва эксперт тили қизиқтиради. 
Муҳандси тили қуйиидаги 3 та ташкил этувчидан иборат: 
-
Тайёргарлик даврида махсус адабийтолардан олган предмет 
соҳасидаги атамалар; 
-
Унинг назарий билимларидаги умумилмий атамалар 
-
Маиший суҳбат тили 
Эксперт тили эса: 
-
Ўз соҳасидаги терминалогия 
-
Умумилмий атамалар ва маиший тил; 
-
Эксперт сиҳ жараёндаги неологисм - янги терминлар (касбий 
жаргон) 
Агар икки иштирокчининг маиший ва илмий тили бир-бири билан деярли 
мос тушса, у ҳолда умумий код – умумий тил ўзаро муносабатнинг 
муваффаққиятли бўлишига химат қилади. Кейинчалик бу умумий код предмет 
соҳасидаги билимлар базасини ташкил қилувчи семантиc тармоқ сифатида 
шакиллантирилади: 
Умумий кодни ишлаб чиқиш эксперт томонидан ишлатиладига 
атамаларни тузиб чиқиш ва уларнинг маносини аниқлашдан бошланади. 
Одатда бу предмет соҳаси луғатини ташкил этади. Кейин уларни гуруҳлаш ва 
синонимларини аниқланади. Умумий кодни шакиллантириш предмет 
соҳасидаги атамаларни маноси бўйича гуруҳлаш билан якунланади.