Œзбекистон республикаси

XII–МАЪРУЗА

УМУМЗАВОД ЭЛЕКТР БАЛАНСИ

Режа:

1. 
   Умумзавод электр балансини тузилиши ва унинг таҳлили.
   
2. 
   Йиғма ҳисобий баланс.
   
3. 
   Умумзавод электр балансини таҳлили.
   
4. 
   Назорат саволлари.
   

1. Умумзавод электр балансини тузилиши ва унинг таҳлили

Умумзавод электр балансини, умумий ҳолда бутун цехлар бўйича завод истеъмолчилари ва бошқа истеъмолчиларни ҳисобга олувчи йиғинди баланс ҳисобланади.
Шунга кўра, бу ерда БПП (ГПП) трансформатордаги исрофлар, симларда ва тақсимловчи тармоқлар исрофлари ҳисобга олиниши зарур. Одатда умум завод ЭБ ни тузишда ҳисобий оралиқ учун 1 йил олинади.
Актив электр энергия истеъмоли балансини тузиш билан бир қаторда реактив энергия балансини ҳам тузиш лозим. Бунда реактив энергия истеъмоли билан завод бўйича реактив энергия ишлаб чиқариш ўртасида боғлиқликни аниқлаш керак.
Умум завод бўйича конденсатор қурилмалари ва синхрон моторларни қанчалик реактив қувват ишлаб чиқаришини электр баланс тузишда муҳим аҳамияга эга. Истеъмолчиларни 100% балансда ушлаб туриш анча мушкул, шунинг учун 10% гача нобаланс бўлиши мумкин.

2. Йиғма ҳисобий баланс

8.8–жадвал

Сарфлар тури	Жами йил бўйича сарфлар, %
Технологик жараёнга	31.5
Асосий қурилмалардаги исрофлар (умумий)	27.0
Доимий	17.0
Юкламали	4.5
Иссиқлик	3.5
Ишга тушириш	2.0
Синов учун	1.0
Кўтариш–транспорт қурилмалари	4.0
Ёрдамчи қурилмалари	10.5
Шамоллатиш	7.0
Ёритиш	10.2
Маиший хизмат сарфи	0.6
Тармоқдаги исрофлар	3.2
Трансформатордаги исрофлар	2.0
Ҳисобга олинмаган сарфлар	3.0
Жами:	100%

–80 минг*м³ самарадорлиги бўлган темир–бетон буюмлари заводи 1 йил учун олинган ҳисобий баланс умум завод ва цех электр баланс йиғиндисидаги иборат бўлади (8.8–жадвал).
–келтирилган дифференциаллашган электр балансдан кўриниб турибдики, асосий технологик жараёнда умумий электр энергиянинг 45.4% и сарфланади.
Умумий исроф кўрсаткичи (34.9%) етарлича катта бўлиб, уни ҳар бир элемент бўйича камайтириш ва ноишлаб чиқаришда бўлган ҳаражатларни минимумга келтириш зарур.
Ёрдамчи эҳтиёжлар 13.6% ни ташкил қилади. Структурали ва дифференциаллашган цех электр баланслари диққат билан таҳлил қилиниб оптималлаштириш натижалари ишлаб чиқилади ва керакли ташкилийтехник тадбирлар қўллаш ёки энергия истеъмолни мукаммаллаштириш амалга оширилади.