Zbekiston respublikasi

Ho‘qandi latifda
 
                          Karnayguldan uchar bolari kuyi, 
                          Rayhonlar tebranib chaladi g‘ijjak. 
                          Gumbazlarga etar tufroqning bo‘yi, 
                          Sipohiy teraklar qoqmaydi mijja, 
                          Dil uyg‘oq. 
 
Shoir  she’rlarida  tovushlar,  so‘zlar  o‘zlari hosil  qilgan  ohangda  yayrab,  raqs 
tushadi.  She’riy  nutq  to‘la  anglanishi  va  qabul  qilinishi  uchun  shoir 
tasvirlanayotgan  obyektni  yaqqol  tasavvur  qilishi,  u  bilan  oralaridagi 
mushtaraklikni  ko‘ra  olishi  hamdavr  aloqa  o‘rnatishga  imkon  beruvchi  vositani 
ilg‘ay  bilishi kerak. She’r  yozilish jarayoni shu qadar  murakkabki, ko‘pchilikka  u 
mo`jizali,  ilohiy  tuyuladi.  Negaki,  she’rga  turtki  bo‘lgan  hodisaga  ko‘pchilik 
guvoh  bo‘lishi  mumkin,  lekin  u  faqat  birgina  kishida  she’riy  tuyg‘u  uyg‘otadi. 
                     
11
Normatov U. Ijod sehri.-T.: Sharq, 2007
. 
 

---

39 
 
Shoir  o‘z  boshidan  kechirgan  tuyg‘ular,  dilining  tubigacha  larzaga  solgan 
hodisalar,  qalbida  o‘chmas  iz  qoldirgan  kechinmalarsiz  haqiqiy  shoir  bo‘la 
olmaydi.  Shoir  shaxsiyati  takomili  maxsus  sharoit,  dolg‘ali  davr  talab  qiladigan 
murakkab,  shu  bilan  birga  tabiiy  jarayondir.  Zero,  keskin  ijtimoiy  o‘zgarishlar 
natijasida  shoirda  paydo  bo‘lgan  hislar  bo‘roni  uning  vujudida  mudrab  yotgan 
ijodiy  imkoniyatlarni  uyg‘otadi.  Ammo  dolg‘ali  davrning  o‘zigina  iste’dodni 
dahoga  aylantira  olmaydi.  Buning  uchun  tug‘ilganidan  to  shoir  sifatida 
shaklllanganiga  qadar  olgan  uzluksiz  taassurotlaridan  kelib  chiqadigan,  o‘zida 
o‘tmish, hozirgi payt va kelajak tuyg‘ularini jamlagan hayotiy tajriba zarur. 
 
          Shimoldan shoshqaloq shamollar kelur, 
                  Halqumga xanjardek hilollar kelur, 
                  Siynadan sitrilgan savollar kelur: 
                  Rahmingiz kelmasmi? 
 
Ko‘rinib  turibdiki,  Barcha  satrlarda  tavze’-tovush  takrori  bor,  har  bandning 
to‘rtinchi misrasi esa, iboraning takroridan iborat. “Rahmingiz kelmasmi?” iborasi 
“Achinmaysizmi?” ma’nosini beradi. Shoir yorga o‘zidagi turli holatlarni izohlab, 
rahmsizligini  ta’kidlaydi,  lirik  qahramonning  “Bo‘m-bo‘sh  bog‘lariga  bahorlar 
keladi”,  “Azoblar,  anduhlar,  alamlar  keladi”,  uning  “tunlari  tangadek  to‘kilib 
ketadi”.  Ammo  yorda  rahm  yo‘q.  Shoir  ko‘ngilni  tashbehlar  bilan  bezab,  tabiatni 
jonlantirib  turib,  kutilmagan  so‘z  o‘yini  bilan  she’rxonni  lol  qoldiradi: