Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги

Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари.
Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозликнинг асоси бўлиб, улар шаҳарсозлик фаолиятини амалга оширувчи давлат органлари, фуқароларнинг ўзини ўзи бошқариш органлари, юридик ва жисмоний шахслар ижро этиши учун мажбурийдир.
Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозлик соҳасидаги махсус ваколатли давлат органи томонидан ишлаб чиқилади ва тасдиқланади.
Шаҳарсозлик нормалари ва қоидаларини ишлаб чиқиш, тасдиқлаш ва рўйхатга олиш тартиби қонун ҳужжатлари билан белгиланади.
Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалари шаҳарсозлик фаолиятини амалга оширишда манфаатларига дахл этилиши мумкин бўлган кўчмас мулк объектларининг мулкдорлари, эгалари ва мазкур объектлардан фойдаланувчилар ҳуқуқлари, шунингдек юридик ва жисмоний шахслар ҳуқуқлари масалалари юзасидан давлат органлари қарорлар чиқариши учун асос бўлади.
Назорат учун саволлар :

5. 
   Архитектура ёдгор-ликларидан фойда-ланиш учун нималарга эътибор бериш керак?
   
6. 
   Замонавий шаҳар тузилишида ёдгорликлардан фойдаланиш омилларига нималар киради?
   
7. 
   Шаҳарсозлик кодексида қандай тушунчалар қўлланилади?
   
8. 
   Шаҳарсозлик нормалари ва қоидалар тушунчалар беринг?
   

Фойдаланиладиган адабиётлар.
1.А.М.Салимов. Сохранение и использование памятников архитектуры Узбекистана. Изд. «Фан». 2009. 288 стр.
2. Ўзбекистон республикасининг шаҳарсозлик кодекси


9-мавзу: Шаҳарсозлик иқтисодиёти.
Режа:

1. 
   Техник - иктисодий курсаткичлар тахлили.
   
2. 
   Ҳудуддан фойдаланиш тежамкорлиги.
   
3. 
   Уй жой бинолари каватини аниклаш.
   
4. 
   

Шаҳарсозлик иқтисодиётининг асосий вазифаси бўлиб ижтимоий меҳнат ва моддий маблаялардан ҳам харажат колган холда аҳолига яхши турмуш шароитларини (яъни меҳнат, дам олиш ва маиший шароиглар) яратиб бериш хисобланади. Шунга '|биноан иктисодиёт шаҳарсозликиинг тамойилли масалалаоини камраб олади, унга эса мамлакатда ишлаб чиқариш кучларини жойлаштириш вазифалари (ва Шаҳар тармокхарини ривожлаи- тириш), шунингдек аник аҳоли пункта қурилиши айрим элементларининг тежамкорлиги масалалари киради. Шаҳарсозлик иктисодиёти илмий, ижтимоий муаммо хисобланади, унинг вазифалари жамият ривожланиши талаблари билан бевосита богланган Шу билан бирга у сиёсат билан белгиланациган бизнинг жамиятимиз ривожланишининг конкрет шаҳарсозлик имкониятлари билан, унинг ривожланиши хар бир босқичида ўзвий боғлиқликка эга.
Шаҳарсозлик исодиётида бир канча ички қонуниятлар бор - биринчи навбатда аҳоли турли катгаликдаги шаҳарларда қурилиш ва эксплуатация кўрсаткичлари шаҳар, шаҳарлар таркиби, режалаш ечимлари ва табиий шароитларнинг техник-икгисодий кўрсаткичлар ва шаҳар аҳолиси турмуши ва бошкаларга таъсири. Уларни аниклаш услуби турли шароитларда техник-иқгисодий кўрсаткичларини хисоблаш, уларни амалиётда текшириш, шаҳарларни режалаш, улар қурилиши элементларининг мумкин бўлган лойихавий вариантларини таққослаш.
Қатор шаҳарлар техник-ихтисодий кўрсаткичлари тахлили қуйидагиларни кўрсатади:
1) Шаҳар қурилиши бахосида асосий кийматни (80 %) уй-жой ва жамоат бинолари, шунингдек фойдаланиш харажатлари (78 %>) ташкил этади.
2) Фойдаланиш ва прилит харажатларинилг нисбати кукаламзор- лаштириш учун жуда баланд (75 %), бунда ҳар йили қурилишга ишлатнлган маблағни тўла сарф килишга тўғри келади.
3) Шаҳарнинг асосий иншоотлари хизмат килиш муддатлари катта бўлгани учун келтирилган қурилиш харажатлари асосан фойдаланиш харажатларига якин.
Шунингдек, шаҳар ўлчамларининг аҳоли ҳаётинннг ижтимоий шароитларига ҳам таъсирини таъкидлаш мумкин. Кичик ва ўрта шаҳарлар энг қулай хисобланади, аммо улар меҳнаткашлар учун мумкин бўлган касбларни танлаш имконнятини таъмннламайдилар.
Бундай ижтимоий имкониятларни 100-250 минг кишилик шаҳар руёбга келтиради. камчиликлари - турмуш шароитлари бўйича кўпроқ техник муаммолар ва иқтисодий ҳал этишларда қийинчиликлар мавжуд. Шунинг учун аҳолиси 300 - 400 мингдан ошмаган шаҳарларни лойиҳалаш ҳамда энг йирик ва йирик шаҳарлар ривожланишини чегаралаш тавсия этилади.