Ўзбекистон республикаси қурилиш вазирлиги тошкент архитектура-қурилиш институти

Кимёвий чўкмаларни ҳосил қилиш. 
Турли оқовалар таркибида кўп 
элементлар (ион кўринишида), уларнинг ҳар хил кимёвий бирикмалар 
мавжудки, кимёвий тозалаш усулларини амалга оширмай атроф муҳитга 
ташлаб юборилмайди. 
Чўктириш жараёни моҳиятига кўра сувга маълум бирикма(реагент)лар 
қўшиб, ундаги ёд моддалар(асосан эриган ҳолда бўлади) эримайдиган чўкма 
кўринишига ўтказилиши мумкинлиги тушинилади. 
Бунда амалга ошадиган кимёвий реакция оксидланиш-қайтарилиш 
қонунига биноан бўлади. 
Чўктириш жараёнида кальций ва магний ионлари, оҳак, натрий 
карбонат, натрий ишқори-каустик содани қўшиб, ажратиб олинади. 
Қўлланиладиган техник мослама «реактор» деб аталади. Оқова тури ва 
таркибига қараб, уларнинг тузилиши, шакли ва ҳажми ҳар хил бўлади. 
Шунингдек махсус «термоциркульятор» деб юритиладиган реактор 
воситасида оқова таркибидаги карбонатлар ҳамда кремний ажратиб олинади. 
Тиндириш ва флотация. 
Турли тозалаш жараёнларини ўтказгандан 
сўнг тиндириш ва флотацияларга учратилади. Бунда турли отстойник ва 
флотатор воситалардан фойдаланилади. 
Осилган заррачаларни чўкиш жараёнини тезлатиш «флокульяция» деб 
аталади. Уни айнан тиндириш мосламасида амалга оширилади ва сув 
тиниқлашиши учун муҳим бўлган жараёндир. Сувни тозалаш технологиясида 
бундай қурилмалар «тиндиргич-флокулятор» деб юритилади.
Флотация жараёни - 
бунда осилиб турган заррачалар, оқова сувида ҳаво 
пуфакчалари ҳосил қилиниб, улар воситасида кўпик сифатида ажратиб 
олинади. Флотация ўз-ўзидан кетадиган усул ва турли газсимон модда, 
кўпирадиган бирикмалар қўшиб, сунъий йўл билан бажарилиши мумкин. 

---

134 
Флотация механик ҳаво пуркаб, эриган ҳавони қўллаб амалга 
оширилади. Техник воситалар - флотаторлар ҳисобланади. Улар юмалоқ ва 
тўртбурчак ҳажмли идиш кўринишида қурилиб, ҳар хил ускуналар билан 
жихозланган бўлади.