Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Парадоксни тушунтириш: 
- ишчи кучини паст малакага эга ва юқори малакага эга гуруҳларга 
бўлиш керак ва ушбу гуруҳларга алоҳида экспорт маҳсулотларни ишлаб 
чиқариш учун сарфланадиган умумий ҳаражатларни ҳисоблаб чиқиш керак. 
АҚШда юқори малакали ишчи кучи кўп ва паст малакали ишчи кучи кам. 
Шунинг учун АҚШ юқори малакали ишчилар ишлаб чиқарган 
маҳсулотларни экспорт қиладилар. Ушбу кадрларни тайёрлаш учун 
сарфланган ҳаражатларни ҳисобга олса, уларни инсон капитали деб, яъни 
капитални бир тури деб ҳисобласа бўлади.
- АҚШ кўп миқдорда хом ашё импорт қиладилар. Уни қазиб олиш кўп 
капитал ҳаражатларини талаб қилади. Шунинг учун, агар экспорт 
маҳсулотлари таркибида импорт қилинган хом ашёни миқдори кўп бўлса, бў 
америкалик экспортини капитални кўп миқдорда ишлатадиган қилади.
- Леонтьев тестида меҳнатни кўп талаб қиладиган маҳсулотлар 
импортига ўрнатилган америкалик импорт божи мавжудлигини инобатга 
олмаган. 
- Америкаликларни дидлари капитални кўп талаб қиладиган юқори 
технологик маҳсулотларни истеъмол қилишга йўналтирилган. Улар ушбу 
маҳсулотларни, мамлакат ўзи нисбатан капиталга бой бўлганига қарамай, 
импорт қилишадилар.
- ишлаб чиқариш омилларнинг реверси: битта маҳсулот меҳнатга бой 
мамлакатда ишлаб чиқаришда кўпроқ меҳнатни талаб қиладиган ва капиталга 
бой мамлакатда ишлаб чиқаришда кўпроқ капитални талаб қиладиган 
бўлиши мумкин. Бу ҳолат ишлаб чиқариш омилларини ўзаро ўрнини 
босишнинг юқори эластиклиги мавжудлигида кузатилиши мумкин. Масалан, 
гуруч АҚШда ишлаб чиқаришда капитални кўп талаб қиладиган маҳсулот 
бўлади, чунки у илғор технологиялар ёрдамида ишлаб чиқарилади. 
Вьетнамда эса у кўпроқ меҳнатни талаб қиладиган маҳсулот бўлади, чунки 
фақат қўл меҳнати ёрдамида ишлаб чиқарилади. 

---

57 
Саволлар: 
1.
Хекшер-Олин нзариясининг асосий шартлари нимадан иборат? 
2.
Маҳсулотни ишлаб чиқаришда омилнинг нисбатан кўпроқ ишлатилиши 
кўрсаткичи қандай аниқланади? 
3.
Мамлакатнинг 
ишлаб 
чиқариш 
омили 
билан 
нисбатан 
кўп 
таъминланганлик кўрсаткичи қандай аниқланади? 
4.
Хекшер-Олин назариясининг моҳиятини тушунтириб беринг. Ушбу 
назарияга кўра мамлакатларнинг нисбий афзалликлари асосида нима 
ётади? 
5.
Хекшер-Олин-Самуэльсон теоремасини график орқали тушунтириб 
беринг. 
6.
Леонтьев Парадокси нимадан иборат ва уни қандай тушунтирса бўлади?