Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

Мобил омил
– соҳалар ўртасида эркин ҳаракат қила оладиган ишлаб 
чиқариш омили. 
Махсус омил
– фақат маълум бир соҳага тегишли ва соҳалар ўртасида 
ҳаракат қила олмайдиган ишлаб чиқариш омили. 
Моделнинг олдинган қўйилган шартлари: 
Иккита ишлаб чиқариш соҳасига эга иқтисодиётни кўриб чиқамиз: 
қайта ишлаб чиқарадиган ва озиқ-овқат соҳалари. Маҳсулотларни ишлаб 
чиқаришда учта омил ишлатилади: меҳнат (L), капитал (K) ва ер (T). Қайта 
ишлаб чиқариш соҳасининг маҳсулоти капитал ва меҳнат ишлатилиши 
орқали яратилади, озиқ-овқат ишлаб чиқариш соҳасининг маҳсулоти эса ер 
ва меҳнат ишлатилиши орқали яратилади. Меҳнат – мобил омил, ер ва 
капитал – махсус омиллар ҳисобланади. Қайта ишлаб чиқариш соҳасининг 
маҳсулот ҳажми соҳада ишлатилаётган капитал ва меҳнат миқдорига боғлиқ 
бўлади. 
Ушбу боғлиқлик ишлаб чиқариш функцияси орқали тасвирланади. 
Қайта ишлаб чиқариш соҳаси учун ишлаб чиқариш функцияси куйидагича 
бўлиши мумкин: 
Q
М
=Q
М 
(K,L
М
)
Q
М
– қайта ишлаб чиқариш соҳасининг маҳсулоти ҳажми; 
K
– иқтисодиётдаги капитал таклифи; 

---

61 
L
М
– ушбу соҳада ишлатиладиган меҳнат миқдори. 
Озиқ-овқат ишлаб чиқариш соҳаси учун ишлаб чиқариш функцияси 
куйидагича бўлиши мумкин: 
Q
F
=Q
F
 
(T,L
F
) 
Q
F
– озиқ-овқат ишлаб чиқариш соҳасининг маҳсулоти ҳажми; 
T
– иқтисодиётдаги ер таклифи; 
L
F
– озиқ-овқат соҳасида ишлатиладиган меҳнат миқдори. 
Бутун иқтисодиёт учун икки соҳада ишлатиладиган меҳнатнинг 
миқдори меҳнат ресурсларининг умумий миқдорига тенг бўлиши керак: