Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

L’m
L’f
Манба: Кругман П. Р., Обстфельд М. Международная экономика. Теория и 
политика: Учебник для вузов/Пер. с англ. под ред. В П.Колесова, М.В.Кулакова. – М.: 
Питер, 2003. – с. 72. 
 
3. Махсус ишлаб чиқариш омиллари моделида халқаро мувозанат. 
Фараз қиламиз, икки мамлакат, Япония ва АҚШ, бир бири билан савдо 
муносабатларига киришади ва ушбу савдони мамлакатлар фаровонлигига 
таъсирини кўриб чиқамиз. Қайта ишлаб чиқариш соҳаси маҳсулотининг 
нисбий нархини (P
M
/P
F
) барча даражасида икки мамлакатдаги нисбий талаб 
бир ҳил бўлади деб ҳисоблаймиз. Демак, халқаро савдо пайдо бўлишининг 
сабаби маҳсулотлар нисбий таклифидаги фарқ бўлади.
Мамлакатларда 
ишлаб 
чиқариладиган 
маҳсулотлар 
нисбий 
таклифидаги фарқлар асосида улардаги мавжуд бўлган ресурслар 
миқдоридаги фарқлар ётади. Нисбатан капиталга бой мамлакат нархларнинг 

---

67 
барча берилган даражасида кўпрок қайта ишлаб чиқариш соҳасининг 
маҳсулотини ишлаб чиқаришга интилади. Нисбатан ерга бой давлат эса 
кўпроқ озиқ-овқат маҳсулотини ишлаб чиқаришга ҳаракат қилади.
Фараз қиламиз, Японияда нисбатан капитал кўпроқ, АҚШда эса 
нисбатан ер кўпроқ. Иккала мамлакат бир ҳил меҳнат ресурслар билан 
таъминланган. Япония кўпроқ ҳажмда қайта ишлаб чиқариш соҳасининг 
маҳсулотини ишлаб чиқаради, АҚШ эса – озиқ-овқат маҳсулотини кўпроқ 
миқдорда ишлаб чиқаради. 
23-расм 
Савдо ва нисбий нархлар
RD
w
RS
w
(P
X
/P
Y
)
w
(Qm+ Qm*)/(Qf + Qf*)
Pm/Pf
(Pm/Pf)
us
RS
US
RS