Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

 
Манба: 
Киреев А. П. Международная экономика. В 2-х ч. - Ч.I. Международная 
микроэкономика: движение товаров и факторов производства. Учебное пособие для 
вузов. - М.: Междунар. отношения, 2002. – с.123. 

---

45 
Биринчи мамлакат 2 товарни ишлаб чиқаришга ихтисослашмайди, 
ишлаб чиқариш А нуқтасида бўлади. Жаҳон нархи Pw = 1. Биринчи мамлакат 
2 товарнинг 40 бирлигини ишлаб чиқариб, 20 бирлигини экспорт қилади ва 
20 бирлигини ўзи истеъмол қилади. Биринчи товарнинг 60 бирлигини ишлаб 
чиқариб, 80 бирлигини истеъмол қилади ва 20 бирлигини импорт қилади. 
Истеъмол А нуқтасидан Т нуқтасига силжийди, яъни автаркия ҳолатига 
нисбатан фаровонлик даражаси кўтарилади (13-расм). 
Ихтисослашувдан олинадиган ютуқ
– савдо шароитида мамлакат 
нисбий афзалликка эга маҳсулотларни ишлаб чиқаришга ихтисослашганидан 
келиб чиқадиган ютуқ. 
Биринчи мамлакат 2 маҳсулотни ишлаб чиқаришга ихтисослашади. 
Ишлаб чиқариш А нуқтасидан В нуқтасига кўчади. Биринчи мамлакат 2 
товарнинг 120 бирлигини ишлаб чиқариб, 60 бирлигини экспорт қилади ва 60 
бирлигини ўзи истеъмол қилади. Биринчи товарнинг 20 бирлигини ишлаб 
чиқариб, 80 бирлигини истеъмол қилади ва 60 бирлигини импорт қилади. 
Истеъмол T нуқтасидан E нуқтасига силжийди, яъни ихтисослашув 
натижасида фаровонлик даражаси янада кўтарилади (13-расм). 
Саволлар: 
1.
Ташқи савдонинг стандарт моделининг хусусиятлари нимадан иборат? 
2.
Ташқи савдонинг стандарт моделида мамлакатнинг ишлаб чиқариш 
имкониятлари чизиғи қандай кўринишга эга ва нима учун? Ишлаб 
чиқариш имкониятлари чизиғига уринма бўлмиш тенг қиймати чизиғи 
нимани кўрсатади? 
3.
Бирон бир маҳсулотнинг нисбий нархи ошиши мамлакатдаги ишлаб 
чиқариш тузилмасига қандай таъсир этади? 
4.
Ташқи садонинг стандари моделида истеъмол ҳажми қандай чизиқ орқали 
графикда ифодаланади? Иқтисодиётда энг катта фаровонлик даражасини 
ифодаловчи нуқта графикда қаерда жойлашган бўлади? 

---

46 
5.
Мамлакат ташқи савдога киришиши натижасида унинг фаровонлик 
даражаси нима учун кўтарилади? Ташқи савдодан олинадиган ютуқ 
нимадан иборат бўлади? 
6.
Ташқи савдонинг стандарт моделида маҳсулотнинг нисбий жаҳон нархи 
қандай аниқланади? 
7.
Ўсиб борувчи нисбий харажатлар деганида нима тушинилади? Мисол 
орқали ўсиб борувчи нисбий харажтлр шароитида ташқи савдо 
ривожланишини тушунтириб беринг. 
8.
Ўсиб борувчи муқобил харажатлар шароитида ташқи савдодан олинадиган 
ютуқ нимадан иборат? Юқоридаги мисолиз давоми сифатида тушунтириб 
беринг. 

---

47