Ўзбекистон республикаси ташқи ишлар вазирлиги

 
Нисбий жаҳон нархларини аниқлаш 
Фараз қиламиз, жаҳон иқтисодиёти иккита иқтисодиётдан иборат: 
Миллий иқтисодиёт (матони экспорт қилади) ва Чет эл иқтисодиёти (озиқ-
овқатни экспорт қилади). 

Миллий иқтисодиётнинг ташқи савдо шарти – 
Рм/Ро
. 

Чет эл иқтисодиётининг ташқи савдо шарти – 
Ро/Рм
. 

Qм
и 
Qо
– Миллий иқтисодиётда ишлаб чиқарилган мато ва озиқ-
овқат миқдори.

Q
м*
и Q
о*
- Чет эл иқтисодиётида ишлаб чиқарилган мато ва озиқ-
овқат миқдори. 
Ташқи савдо натижасида матонинг нисбий нархи (Рм/Ро) ошиши унинг 
нисбий таклифи (Qм/Qо) кўпайишига олиб келади, аммо унга бўлган нисбий 
талабнинг (Dм/ Dо) камайиши кузатилади. 

---

41 
Матонинг нисбий жаҳон таклифи унга бўлган нисбий жаҳон талабига 
тенг бўлган (RS=RD) нуқтада матонинг жаҳон нисбий нархини (Рм/Ро)world 
аниқлаймиз (10-расм). 
10-расм 
Жаҳон нисбий таклифи ва жаҳон нисбий талаби
RS
RD
Рм/Ро
(Q
м + Qм*)/(Qо + Qо*)
Рм/Ро
 
Манба: Кругман П. Р., Обстфельд М. Международная экономика. Теория и политика: 
Учебник для вузов/Пер. с англ. под ред. В П.Колесова, М.В.Кулакова. – М.: Питер, 2003. – 
с. 124. 
2. Ўсиб борувчи нисбий ҳаражатлар шароитида ташқи савдо. 
 
Стандар модели ўсиб борувчи нисбий ҳаражатлар шартидан келиб 
чиқади. 
Ўсиб борувчи нисбий ҳаражаталар
– иккинчи маҳсулотнинг кўшимча 
бирлигини ишлаб чиқариш учун биринчи маҳсулотнинг ўсиб борувчи 
миқдорини ишлаб чиқаришдан воз кечиш керак.
Иккита 
маҳсулот 
ишлаб 
чиқарадиган 
иккита 
мамлакатлар 
иқтисодиётини кўриб чиқамиз.