Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати ва тил патологиясида медика-
мен гоз терапия ўтказиш, протезларда гигиеник талабларга риоя
қилиш.
О Б Ш Қ н и н г катарал ва эрози в ж араён ларида давол аш б о- 
сим остида и р р и гац и я ва ч ай и ш орқали б аж ари лади (Эсмарх 
п иёласидан рези н а б аллон ва с и ф о н орқали). Б ун и н г учун а н ­
ти с е п ти к воситалар (1:5000 ф урац и л л и н , 1:1000 реван ол, 0,2%
хлор гексидин эр и тм аси ), иш қорли м аъданли сувлар и ш л ати ­
л ади (Б арж ом и , Д ж ерм ук ва б ош қалар). Ш у б и л ан бирга, 500 
мл 0,5% н о во к аи н эр и тм аси б и тта тухум о қ с и л и солиб ар а- 
л аш ти ри б ч айқатилад и, уни со ву қ ж ойда сакдаб, 3 кун д аво- 
м ида иш латиш м ум кин. Бундай ҳолларда калий перм анганат 
и ш л ати б бўлм ай д и , акс ҳолда у оғи з бўш лиғида қуруқ ач и - 
ш иш ни юзага келтиради. 40% глю козада эриган 0,5мл. м етилен 
кўки эри тм аси (ви н и л и н ёки Ш астакович б альзам и), “ С епто- 
д о н т ” (Ф р ан ц и я) ф и р м а с и н и н г “ П роти л ” малҳами ёки “ С то- 
м ази в”л ар бери л ганда яхш и сам ара га эриш илади.

---

116 
О ш з бўш лит ш иллиқ қавати ва лаб касалликлари
О Б Ш К д а ги яр а л и к н е к р о ти к ўзгари ш лард а п р отеол и ати к 
ф ер м е н тл а р (тр и п с и н , х и м о тр и п с и н , х и м о п си н эр и тм ал ар и ) 
ва антисептик воситалар 3 % Н ,0 , 1:5000 K M n 0 4 эритм аси қулла- 
нилади. О Б Ш Қ ярали н екроти к ж араён ларида о ғр и қ си н д ро- 
м ини бартараф этиш м ақсадида 30-40 мл. босим ли сув ёки а н е ­
с т е з и н б и л а н у р о т р о п и н б и р г а и ш л а т и л а д и . (A n a e s te s in i, 
U rotropini, ad 0.3 Clycerini 10.0) о в қатла наёт ганда огр и қ бўл м ас­
ли ги учун 15-30 д ақи қа олдин суртилади.
О БШ К , ва тилдаги ял л и глан и ш ва ярал и ж араён ларга со- 
вутилган қ а ти қ ва ац едоф и л и н сам арали таъсир кўрсатади. Б е ­
м орлар уларни ют и ш д ан аввал о ги з б ўш ли ғги да 7-10 со н и я 
тутиб туриш лари л о зи м , бунда О Б Ш Қ ва тил учун “ ван н а" 
ҳосил бўлади. Қ ати қ ва ац едоф и л и н д а о ғр и қси зл ан ти р и ш ва 
регенирация қилувчи бир қатор моддалар бор. Я ра-т и -н е к р о ­
ти к ж ароҳатланиш ларда 40% глю коза ва м етилен кўки (0,5% ), 
в и т а м и н А м о й и , м ен та н ол м о й и 25% мл а цел и н эр и тм а с и
’’Л ев н о н ” аэрозоли , “ С п е д и о н ” л и н и м ен тл ар и , трихопол сурт- 
маси (M etridonozoli 5.0, M ethiluracili 5.0 V asehini 100,0) каби- 
л а р регенерация ва эп и тел и зац и я ни кучайтиради. Бундай му- 
олаж алар кунига 5-6 марта антисептик иш лов берилгандан сўнг 
ам алга ош ирилади. Р егенерацияни кучайтириш ва о ғр и қ с и н - 
д ро м л ар и н и н г олдини олиш учун ф и зи о тер ап ев ти к м уолаж а- 
лар қилинади: О Б Ш Қ ва тилдаги яра юзалари У Р -к атта нур- 
л ари билан н урлантирилади, м аҳаллий д а р се н в ал и за ц и я, ял - 
л и ғл ан и ш га қарш и ан ти сеп ти к кераопласти к ва б о ш қ а воси ­
талар билан гидротерапия ва аэрозолотерапия ош ирилади. М аг- 
н и тотерап и я, л азеротерап и я ва гиперергик о кси ген ац и я усул­
лари яхш и сам ара беради.
О ғриқни бартараф этиш ва таъсирчанликнинг олдини олиш
мақсадида беморларга кўп гапирмаслик, қаттиқ ва иссиқ овқат- 
л арн и ем аслик, чекм аслик, алкогол ичмаслик, ач ч и қ ем аслик 
буюрилади. Овқат сую қ ва витаминларга бой бўлиши керак.
Ж ароҳат чақирувчи ом ил бартараф этилиб , м едикам ентоз 
ва ф и зи о тер ап ев ти к м уолож алар ўтк ази л гандан кей и н 2 ҳафта 
м обайнида яра битм аса, бем ор онкостом атологга маслаҳат учун 
ю борилади.
П С л а р н и н г п р о ф и л а к т и к а с и п р о тез к о н с г р у к ц и я с и н и н г
тўғри қи л и н и ш и қоидасига қатъий риоя қилиш б илан амалга 
ош ирилади. Врач тиш протези ни бем орга топ ш и рган д ан сўнг, 
токи протезнинг ш и л л и қ қаватга таъсири йўқлигига тўла ишонч 
ҳосил қилм агунча уни ўз кузатувига олиш и лозим . П роф и л ак- 
т и к чоралар си ф атида бем орга протездан ф о й дал ан и ш қоида- 
си н и ўргатиш зарур.