Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Ш анкрсимон пиодермия.
К асалли к ў зи н и н г к л и н и к б ел ги ­
лари б илан қ атти қ ш анкрга ўхш аганлиги, о ғи з ш и л л и қ қ о б и қ 
қа ват и да ва лаб қизил ҳош иясида ж ой лаш ган ли ги учун ш ун­
д ай н о м н и олди. Ш ан кр си м о н пиод ерм и яд а, кўпинча, стр еп ­
то к о к к л и ва сто ф и л ак о ккл и и н ф ек ц и ял ар борл и ги ан и кд ан а- 
ди. Е. И. А брацова ва С. М. Р ем изов (1978Й.) лар ш анкрсим он 
пиодерм ия тил орқаси ю засида ж ойлаш ади, деб ёзиш адил К а ­
с ал л и к тез ёриладиган пуф акчалар ҳосил бўлиш и билан б о ш ­
л а н а д и , к е й и н ў р н и д а й и р и н гл и ш и л л и қ а ж р а л а д и га н яра 
ҳосил бўлади. Я ра айлана ш аклда четлари теки с, қ атти қ тарқ- 
алиш йўналиш ида қисқача қизариш ш аклида кўринади. Кучсиз

---

68
Оғиз бўш лит ш иллиқ қават и ва лаб касалликлари
оғриқ, айрим ҳолда умуман оғр и қ кузатилмайди. М аҳаллий л и м ­
фа тугунларнинг катталаш иш и кузатилади. Л им ф а тугунлар кат­
ти кдаш ган, ҳаракатчан, о ғри қси з, тугун устидаги тер и ўзгар- 
маган бу жиҳатлари билан захмли ш анкрга янада қў п р о қ ўхшаб 
кетади. Бирлам чи захм нинг йўқдигига иш онч ҳосил қилиш учун 
ярадан олинган экм ада о қ треп он ем а йўкдигини а н и кд аш ва 
серологи к р еак ц и ян и сиф атли ўтказиш керак.
Й и ри н гли касалликлар ни даволаш ж ароҳатнинг тавсиф ига 
боғлиқ. П иодерм ия юза ж ойлаш ганда, асосан ю заки даволаш
усул идан ф ойдаланилади. И м петиго, оғи з бурчаги ялли ғлан и - 
ш и , ш анкрсим он пиодерм ияда бактероцид хусусиятга эга ара- 
лаш м алар бор дори воситалари: ан и л и н буёкдари эритм алари 
(бриллиант кўки, пиоктон и н , К астеллани сую қяиги) иш лати- 
лади. Л абдаги яра қоплам ачаларини олиш да бактериоцид хусу- 
сиятли ва ю мш атувчи суртмалардан (эри тром и ц и н , те тр ац и к ­
л и н , гел иом ицин мазлари) қўлланилади. А нтибиотикларни бе­
мор қабул қи ла олмаса, си м об нинг с а р и қ 10% суртмаси ва бо- 
ш қалар иш латилади. Яра қоплам и ю м ш агандан кейин осон аж ­
ралади, сўнг ан и л и н буёкдарини спиртдаги эритм асидан сур- 
каш мумкин. П иодерм ияда ю виниш ва чўм илиш м умкин эмас.
О ғиз б у р ч а ги н и н г я л л и ғл а н и ш и қ а й та л а н и ш и д а , а с о с а н , 
катта ёш ларда ч ай н ов ю заси б аланд лигини текш и р и ш ва за- 
рурат асосида о ртоп ед и к давол аш кер ак, ч и п қ о н н и ю заки д а ­
волаш да эса, тезда ихтиол б илан бутун ж ароҳат ю зини б ер ­
китиш зарур. У стига ҳеч кандай бойлам ли пахта қўйилм айди. 
Бундай ихтиолли суртм а 1 кунда б и р м арта алм аш тирилади. 
Б ун и н г учун и л и қ сув б илан ч и п ко н усти аста ю вилади; их­
ти о л суртм аси эрийди. К ейин сп и рт билан сек и н тозаланади 
ва қури тилгандан кей и н ихтиол м алҳам и суртилиб, пахта б и ­
лан енгил ёпилади. Ўлган тўқи м а ўки олиб таш лан ган дан (ҳеч 
вакд м аж бурий олинм айди) кейин ги п ер то н и к (ш ўр сув) эри т- 
ма и ш л ати ш м ум кин. Я ра й и р и н гд а н то за бўлгач, унга гра- 
н у л яц и ял ан и ш га ёрдам берувчи суртм алар: В иш невский м ал­
ками ли н ем ен ти қўйилади ва я р а атроф и га ян а ихтиол сурка- 
лади. Ч и п ко н ю кори лабда ж ойлаш ганда, у н и н г асорати хав- 
ф л и л и ги ҳи соб га о л и н и б , б ем о р н и ста ц и о н а р ш арои тд а д а ­
волаш зарур. Б ем орга тўш акк а ётиб д авол ан и ш тарти би , ан ти - 
б и оти кл ар (п ен и ц и л л и н -м у ш а к ораси га ё к и н атр и й ф узидин 
ва б о ш қ.) ёки сульф анилам идлар (кунига 3 марта 0,5 г дан) 
тавси я этил ад и.
И н ф е к ц и я та р к а л и ш и н и н г о л д и н и ол и ш м ак сад и д а, ж а- 
роҳат атроф идаги тери спиртли эри тм алар (кам ф орал и , сали - 
цилатли, бор спиртлари) б илан артиб турилади. О ғиз бўш лиғи 
ш и л л и қ к о б и қ кавати и м п ети го си д а ў тк и р , а ч ч и қ ва и с с и к
овк атл ар ейиш м ум кин эм ас, оғи з то зал и ги га д о и м и й эъ ти -

---

Отз бўшлит шиллиқ қавати ва тбнинг ўзига хос юқумли хамда паразитар касал-тклари
69
б о р б ер и ш , кислотал и э та к р и д и н л а к та т, ф ў р ац и л л и н э р и т- 
м алари б илан оғи зн и ч айқаб туриш и керак. Ч ай қаш дан кейин 
ж ароҳатлан ган соҳага ан и л и н б ў ёк л ар и н и н г 20-30% сп и ртл и
эр и тм аси суркалади. О ғи з б ўш л и ғи н и тозал аш (о к с и к о р т ва 
бош қ.) яхш и натиж а беради.