Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

А К Т И Н И К Х Е Й Л И Т
Актиник хеИшт
лаб қи зи л ҳо ш и яси н и н г қуёш нурига сез- 
гирлиги ю қори бўлган одам лар орасида сурункали кечадиган 
касалл ик кўриниш ида юзага келади. Бу касаллик тўғрисида би - 
ри нчи бўлиб, Ayres (1924) ёзган.
А к ти н и к хейлит 20-60 ёш ли эр какл ар орасида кў п р о қ ку­
затилади. У н и н г 
экссудатли
ва 
қуруқ шакли
фарк^танади. Қ а- 
тор м уаллиф лар а к т и н и к хей л и тн и н г қуруқ ш акл и н и ф акул- 
тати в р ак олди хейлити деб айтиш ади. Биз ҳам бу ф и крга тўла 
қўш илам из.
Этиологияси ва патогенези.
А к ти н и к х ей л и тн и н г ри вож - 
л ан и ш и д а асоси й сабаблардан бири ультрабинаф ш а нур таъ- 
сири д а с е к и н ти п д аги ал л ер ги к р е а к ц и я н и н г р и во ж л ан и ш и - 
дир.
Клиник куриниши.
А к ти н и к х ей л и тн и н г қуруқ ш аклида йи л- 
н и н г баҳор ф аслида, пастки л аб н и н г қизил ҳош иясида оч-қизил 
ран г, м ай д а-м ай д а қ о п л ам а, қуруқ ва к у м у ш -о қ и ш та н га ч а ­
л ар ҳосил бўлади. Ж ароҳат л аб қ и зи л ҳ о ш и яси н и н г бутун ю за- 
си н и қоп лай д и , ю қори лаб ю з териси кам ҳолларда ж ароҳат- 
лан ад и . Қ атор бем орларда, лаб қ и зи л ҳош иясида ш оҳланиш , 
айрим ҳолларда, вари коз катталаниш кузатилади.
Экссудат ли шаклнинг
к л и н и к к ў р и н и ш и ў тк и р ал л е р ги к
алоқали дерм атитни юзага келиш ига ўхшаб кечади. Бунда паст­
ки л а б н и н г қизил ҳош ияси қисм ан ш иш ган ҳолда, о ч -қи зи л
э р и т е м а с о ҳ а л а р и , м а й д а -м а й д а п у ф а к ч а л а р ҳоси л б ў л ад и , 
сўнувчи э р о зи я л ар кузатилиб, у н и н г ю зида қуриган тўқи м а- 
лар кўринади. Бемор қи ч и ш и ш д ан , куйиш иш дан, баъзан л а б ­
н и н г оғри ш и д ан ш и ко ят қилади.
А к ти н и к хейлитни таш хислаш қи й и н ч и л и к туғдирм айди.
Кечиши.
К асал ли к йил ф аслига қараб кечиш и б илан тав- 
си ф л ан ад и , б аҳорги -ёзги даврда кучаяди ва к узги -қи ш ги давр- 
д а ўз-ўзидан пасайиб кетади. А к ти н ик хей л и тн и н г узо қ вакг 
кечиш ида л аб қизил ҳош иясида ш оҳд ан и ш ўчоғи юзага к ел а­
ди, айрим ҳолларда, э р о зи я ва яралар кузатилади. У зоқ вақт 
кеч ад и ган э р о зи я , яр а, ё р и л и ш , а й н и қ с а , асоси қатти қл аш - 
ган ж аро ҳ атл ар н и , ш у н и н гд ек, ўткир ш о \л а н и ш соҳалари н и
ал багта ц и то л о ги к ё к и ги сто л о ги к т е к ш и р и б , ё м о н сиф атли 
ўсм алар йўкдигига иш онч ҳосил қилиш керак. А к ти н и к хей­
л и тлар рак олди ҳосилалари учун облигат бўлиб хизм ат қи л и - 
ш и м умкин.