Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги Тошкент врачлар малакасини ошириш институги

Машғулот ўтиш жойи: 
Ўқув хоналари, клиника ва поликли-
никаларнинг махсус бўлимлари.
Талабанинг муст ақил иши учун ашёлар: 
Ў қув адабиётлар,
клиникаларда даволанаётган беморлар.
Мавзунинг асосий мазмуни:
О ғиз бўш лиғи ш и л л и қ қавати та н а н и н г б ош қа аъзолари би-

---

Организмнинг ички аьзоси, эндокрин тизими ва модда а.гмашинуви
139
л ан а н ато м и к-ф и зи о л о ги к ж иҳатдан тўғридан-тўғри боғликдик- 
ка эга. Буни қуй и д аги о м и л л а р д а и кўрса бўлади: т а н а н и н г
кўпчилик ички аъзолари н и н г касалликларида О Б Ш Қ ўзгариш - 
лари кузатилади ва ай н и вакдда оги з бўш лиғидаги ўзгариш лар 
касал л и кн и н г б ош қа сим птом ларига нисбатан эрта пайдо бўла- 
ди. Ш унга б о ғл и қ б ем ор дастлаб стом атологга м урож аат қи ла- 
д и. Д е м а к , стом атол ог ш и ф о к о р ол д и да б ем орн и яхш и т е к ­
ш ириш ҳамда б о ш қ а м утахассислар б илан би ргали кда м асла- 
хатлаш иб таш хис қўй и ш д ек м ураккаб м асала туради.
МЕГЬДА-ИЧАК ТРАКТИ КАСАЛЛИКЛАРИ
М е ъ д а -и ч а к касал л и кл ари д а О Б Ш Қ ў згар и ш л ар и те з-те з 
кузатилади. О гиз бўш лиғи овқат ҳазм қ и л и ш ти зи м и н и н г б о ш ­
л ан ги ч аъзоси ҳи соб лан и ш и ш ак-ш убҳасиздир. Б изга маълум- 
ки, и чаклар ф ао л и яти б узилиш ида ҳам тил ю засида ўзгариш
бўлиш и (караш қопланиш и) кузатилади. М еъда ва ўн икки бар- 
м оқти ичак тракти ярали касалликларининг ўгкир даврида кл и ­
н и к сим птом си ф атида О Б Ш К д а турлича ўзгариш лар П р и п а ­
ди. Ш и л л и қ қават ш иш ади, тош м ал и си н ам а қўйганда ярали 
касалликларда а н и қ т а н и ш вақти к а м р о қ бўлади. Э п и тели ялар 
и п си м он ва зам б руғси м он сўрғи чл арн и д еск в ам ати в ги п ерт- 
р оф и яси кузатилади, и п си м он сўрғи чл арн и н г атроф и яси ҳам 
учраб туради. Б ем орларда м илк четларида сурункали катарал 
ги нгивит кузатилади, ги н ги в и тн и н г о ги р л и к дараж аси асосий 
касалли к давом эт и ш и н и н г у зо қ д аврига ва ярали касал л и к­
н и н г қайталаниш тезлигига б оғлиқ. У ткир ўзгариш лар д авр и - 
н и н г п асайиш ига қараб, О Б Ш К д а кам дан -кам ҳолда ўзгариш
кўринади. К олитлар, ай н и қ са, ун и н г қайталаниш даврида О Б ­
Ш К д а те з-те з аф талар бўлади. Бунда маҳаллий ш икастловчи 
ом иллар муҳим ўрин эгаллайди. К оли т ва эн тероколи тлард а, 
О Б Ш Қ б о ш қ а соҳаларида (лаб ва м илкда) катарал ялли гла- 
ни ш си н гари ўзгариш лар кузатилади. В|2 ва РР ви там и н и н и н г 
ети ш м овч и ли ги ш и л л и қ қават ўзгариш ларидаги асоси й сабаб- 
лардан б иридир. К рона синдром ида О Б Ш К д а аф талар б ош қа 
ҳолларда чуқур ч ан д и қд и , баъзи ҳолларда ўсм асим он дўм боқ- 
л и хосилалар, том и р д ево р л ар и н и н г ф и бри н ои д л и ш иш и бўла- 
ди.