Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

Терминал ҳолатларни белгилари. ҳушни йўқлиги, пульс , нафас тўхташи, АҚБ тушиб кетиши, кўз қорачиғининг кенгайиши, ёруғликка сезувчанлиги йўқлиги.
Электротравма таъсирида мускуллар тиришиши бўлади. Юрак ва диафрагма мускулларининг спазми натижасида юрак ва нафас фаолияти тўхтайди.Хушни йўқотади, тиришиш, юрак ритми ўзгариши хатто тўхташи, терида ток уриш белгиси,сийдик тўхташи (анурия).


Ёрдам кўрсатиш:Беморни токдан ажратилгач снъий нафас бериш ва юракни массаж қилиш.Кислород бериш ва тиришишга ва аритмияга қарши врач тавсияси билан муолажа ўтказиш.Жарохат олган жойга асептик боғлам қўйиш.

Сувга чўкканда хамширалик ёрдами кўрсатиш. Сувга чўккан кишини ўпкасига кўп миқдорда сув тушади. Бир неча минутлар ичида ўпка шиши ривожланади. Клиник ўлим белгилари: Ўпка ва юрак фаолияти тўхтайди, кўз қорачиғи кенгаяди ёруғликка реакция бўлмайди.

Ёрдам кўрсатиш: Нафас йўлларидан сувни чиқариб ташлаш, оғиз бурунни тозалаш ва сунъий нафас бериш, юракни билвосита массаж қилиш, шифокор тавсияси билан муолажалар қилиш.Клиник ўлим белгилари бўлса юрак ўпка реанимацияси ўтказиш.Травматик шокда хамширалик ёрдами кўрсатиш. Травматик шок- кўплаб жарохатлар ва қон йўқотишга организм жавоб реакцияси. Икки фазада бўлади: эректил ва торпид фазали.
Эректил фазада хар хил қўзғалишлар бўлади. Атроф мухитга эътиборсиз, оғриқ сезмайди, терилари оқарган, кўз қорачиғи озроқ кенгайган, АҚБ кўтарилган, нафас пульс тез. Бу фаза қисқа бўлади.
Торпид фазада хаётий кўрсатгичлар сўниб бошлайди. Қон босим пасаяди ,температура ва пайрефлекслари пасаяди, пульс 100 м /мин юмшоқ, юзаки нафас суст.
Шок бирламчи (жарохатдан кейин 1-2 соат ичида ) ва иккиламчи (жарохатдан кейин 4-24 соат ичида).Оғирлиги бўйича 4 та даража тафовут қилинади:I. II. III. IV. даража.
IV. даража оғир терминал холат кузатилади.
Шошилинч ёрдам: оксигенотерапия, вақтинча қон тўхтатиш, оғриқсизлантириш.Тезда транспортировка қилиш ва шошилинч марказда (терминал холатларда) юрак ўпка реанимацияси ўтказиш.Буғилишда хамширалик ёрдами кўрсатиш.
Буғилиш – нафас йўлларини ўтказувчанлигини ўткир бузилиши. Бунда кекирдак, бўйин қон томирлари ва нервларини сиқилиши.
Белгилари: Бўйиндаги белгилар, хушсиз, харакат қўзғалишлари, тўхтовсиз тиришишлар, юз тери қопламлари кўкарган, кўзларга қон қуйилишлар, нафас тезлашган, аритмик , АҚБ кўтарилган, тахикардия.Биринчи ёрдам. Сунъий нафас бериш, юракни билвосита массаж қилиш, тезда транспортировка қилиш ва шошилинч марказда сунъий ўпка вентляцияси ва шифокор тавсияси билан муолажалар.