Ўзбекистон республикаси соғЛИҚни сақлаш вазирлиги тиббий таълимни ривожлантириш маркази

2.мавзу Гипертермик холатларда хамширалик жараёни ва шошилинч тез тиббий ёрдам.
Гипертермия классификацияси ва биринчи ёрдами кўрсатиш.
1. Субфебрилли ҳарорат- 37-38 граду
2. Ўртача ўарорат -38- 39 граду
3. Юқори ҳарорат -39-41 граду
4. Гипертермик ҳарорат -41градусдан

Гипертермия тури	Механизми	Белгиси
Қизил гипертермия	Иссиқликни ишлаб чиқариш, иссиқликни йўқотиш билан тенг бўлади	1.Тери озгина қизарган илиқ ва нам бўлади. 2.Беморни умумий ҳолати унча ўзгармайди.
Оқ гипертермия	Иссиқликни ишлаб чиқиш йўқотишидан баланд бўлади. Периферик қон томирлар торайиб қолади.	1.Совуқ қотади,титрайди 2. Тери оқ рангда 3.Лаб ва тирноқ кўкаради 4. Беморни оёқлари музлайди

- бемор ўзини бемалол ҳис қилиши учун иложи борича енгил енгил кийимда бўлишини таъминланг.
- болаларнинг бутунлай ечинтирилиши ва тана ҳарорати тушгунча қадар ёлонғоч бўлиши
керак. Ҳеч қачон болани иссиқ кўрпага ўранг, бу жуда хафлидир.
- агар бадани титраб, эти увишса, бу ҳол ёмонлашмаслиги учун кқпроқ кийим кийгизиш лозим.
- иситмаси бор одам кўп сув,витамин Сга бой бўган шарбат ёки бошқа суюқлик ичиши керак
- чақалоқлар 6 ойликдан катта бўлса қайнатилган сув, қатиқли гуруч қайнатмаси, шўрва берилиши шарт. Агар бола 6 ойликдан кичик бўлса тез тез эмизинг.
- юқори даражали ҳароратни (40 градусдан ортиқ) тушириш мақсадида пешонаси ва кўкрагига ҳўл(лекин муздек бўлмаган) сочиқ ёки матони қўйинг.
- агар тана ҳароратини оширадиган белгилар бўлса, ҳарорати тушмаса ёки бемор аҳволи оғир бўлса, уни шифохонага йўлланг.
- агартана ҳарорати шамоллаш ёки бошқа оғир бўлмаган хасталик натижасида ёки 38,5 даражадан ошса, беморга парацитамол ҳар 4 соатда 10 мг/кг дозаларда ичиришингиз мумкин.

1.Беморни ётоғига ётқизиши	Ҳарорат кўтарилиши интоксикация аломатлари
2. Тор кийимларини ечиш	Ўпка экскурсиясини яхшилайди.
3.Тоза ҳаво критиш	Гипертермияда гипокция ривожланади
4.Гипертермия типини аниқлаш Агар пушти формаси бўлса уни қизғиш формага айлантириш (болани ўраш, спазмолитиклар, никатин кислота ёки папаверин)	Оқ гипертермия периферик спазм оқибати бўлиб, натижада иссиқлик узатилиши пасаяди.
5.Бемор аҳволидан келиб чиққан ҳолда: А) 37,0- 37,5 С бўлса кўпроқ суюқлик ичириш. Б) 37,5-38,0 С бўлса физиологик совутиш ва муз халтачаларни қўйиш. В) 38,5 С баланд ҳароратли беморларда литик аралашма мушак орасига қўлланилади. Эслатма: Аспирин, парацитамол, цефекон шамчалари эрта ёшли болаларга тавсия этилмайди.	Кўтарилган ҳарорат литик тушурилмаслиги керак
6.Оксигенотерапия ўтказиш	Гипертермия ҳолатида организмни кислородга эҳтиёжи ортади
7.Ёрдам муолажалари ўтказилганда 20-30 дақиқа ўтиши билан беморни сийишини назоратига эътибор қаратиш.	Организмдан токсинлар чиқарилади.
8.20-30 дақиқадан сўнг термометрияни такрорлаш.	Ўтказилган муолажалар самарадорлигини кўрсаткичидир.
9.Қўшимчалар

Ҳамширалик парвариши
Беморни зудлик билан ички касалликлар бўлимига ётқизиш зарур.Доимй ётоқ режими буюрилади.Бемор ётган хона иссиқ ва тез- тез ҳавоси влмаштирилиб туриладиган бўлиши керак. Парҳез витамин, оқсил, углевод ва бошқа зарур нарсаларга бой бўлиши зарур. Ош тузини броз камайтирилади. Биринчи кунлари беморни қаттиқ назорат қилиш зарур, тиббиёт ходимлари томонидан уни тез-тез ва кам- камдан овқатлантириб туриш зарур. Беморга мўл- кўл суюқлик ичирилади: мевали шарбатлар, витаминли дамламалар, минерал сув, лимонли ва малинали чой.Касаллик бошида актив антибиотикотерапия ўтказилади. Юрак қон- томир препаратлари буюрилади. Совуқ қотиш ва қалтираш вақтида илиқ грелкадан ва электр кўрпадан фойдаланилади ва қулайлик (комфорт) яратилад.
Организм қувватсизланиб қолганда