2. Миллийлик ва умуминсонийлик. Умуминсоний маънавият ўз ижобий аҳамиятини ҳеч қачон йўқотмаган. Олтин зангламас, қуёш қораймас деганларидек, умуминсоний маънавият ҳар доим қадимий ва навқирон бўлиб қолаверади. Улар умумбашарий маънавият деб ҳам юритилади.
Умуминсоний маънавият бутун инсониятга, жаҳон халқларига тегишли бўлган маънавий бойликлардир. Умуминсоний маънавият узоқ ва яқин ўтмишда яратилган, ҳозирда эса маънавий жиҳатдан жуда қимматли, инсон қалбида ўчмас из қолдирадиган, мангу яшайдиган, инсоният ижтимоий манфаати, эҳтиёжи учун хизмат қиладиган, уларни эзгуликка йўллайдиган маънавий бойликлардир. Агарда миллий маънавият бўлмаса, умуминсоний маънавият ҳам бўлмайди. Умуминсоний маънавиятсизлик эса, ҳозирги замон миллатларининг жипслиги йўқ дегани. Миллатлар умумжаҳон, умумбашарий маънавиятнинг яратувчиларидир. Умумжаҳон, умуминсоний маънавият эса ҳозирги замон илғор миллатлари тараққиётининг замини, таянчи ва негизидир. Мустақил Ўзбекистон тараққиётида миллий ва умуминсоний маънавиятнинг ана шу диалектик боғлиқлигини ҳисобга олишимиз давр талабидир.
3. Миллий маънавий тикланишнинг моҳияти. Президентимиз И.А.Каримовнинг миллий-маънавий тикланишга бағишланган концепциясида ватанпарварлик шахс маънавиятининг ажралмас қисми эканлигини асослаб бериш алоҳида ўринни эгаллайди. Дарҳақиқат ўз Ватанини севмаган, ватанини тупроғи учун масъуллигини ҳис этмаган инсон маънавий жиҳатдан қашшоқ ҳисобланади. Шу ерда бир муҳим масалага аниқлик киритиш лозим бўлади. У ҳам бўлса “Миллий тараққиёт” ва “Миллий тикланиш” тушунчаларининг моҳияти, мазмун ва мезони масалаларидир.
Миллий тараққиёт бу – эволюцион характерга эга бўлиб, у пастдан юқорига томон кўтарилишдан иборат бўлган жараёндир. У миллатнинг шаклланиши такомиллашуви ва юксалиши каби узлуксиз жараён сифатида намоён бўлади. Миллий тикланиш эса, миллат тараққиёти тарихининг маълум бир босқичида бой берилган салоҳиятни қайтадан миллат тараққиётига йўналтириш билан боғлиқ бўлган жараёндир. Миллий тикланиш миллат ҳаётида содир этиладиган, зўравонлик йўли билан, унинг авлод аждодлари томонидан яратилган мерос, урф-одатлар, анъаналар қадриятлардан маҳрум этилган, тарихий хотираси топталган. Миллий ўзлигини англаши чекланган, манфаатлари, мақсадлари, ҳуқуқлари поймол этилган, тарихий тараққиётнинг маълум босқичига келиб эса, ўз мустақиллигини қўлга киритиш натижасида миллий ривожланиш борасида ана шу бой берилган имкониятлардан фойдаланиш, яратилган барча моддий ва маънавий бойликларни миллий ривожланишга қаратилган умуммиллий фаолият ҳисобланади.
Ҳақиқатдан ҳам миллат қачонки, миллий заминларга таянсагина кўзлаган тараққиётига эришиш мумкин. Ҳар қандай миллат ҳеч қачон ўзгаларнинг маънавий ёрдами билан миллат даражасига кўтарила олмайди ва маънавий ривожланишга эриша олмайди.
Миллий маънавий тикланишнинг асл моҳияти ҳам келиб инсонпарварликка тақалади. Чунки мустақиллик шароитида миллий ғоя ва миллий мафкурани шакллантириш ҳамда уни халқимиз дунёқарашига айланишига эришиш учун ҳам таълим-тарбия жараёнида инсоний қадр-қимматнинг юқори даражада эканлигини тушуниб олишимиз даркор.
Do'stlaringiz bilan baham: |