Zbekiston respublikasi qurilish vazirligi toshkent arxitektura -qurilish instituti

I-BOB. UY-JOY KOMMUNAL XO’JALIGI.

Uy-joy-kommunal xo’jaligi faoliyatiga quyidagilar kiradi:

• 
  uy-joy fondidan foydalanish;
  
• 
  markazlashtirilgan suv ta’minoti va kanalizatsiya xizmati;
  
• 
  kommunal energetika (issiqlik, elektr va gaz ta’minoti);
  
• 
  shahar transporti (taksi, avtobus, tramvay, trolleybus, metro);
  
• 
  shaharning tashqi obodonchiligi (yo’l-ko’prik xo’jaligi, ko’chalarni yoritish, ko’kalamzorlashtirish, hududlarni yig’ishtirish va sanitar tozalash);
  
• 
  hammom, kir yuvish va mehmonxona xo’jaliklari.
  

Uy-joy-kommunal xo’jaligi bir qator ko’rsatkichlar bilan tavsiflanadi:

• 
  kommunal xizmat korxonalariga ega bo’lgan shaharlar va aholi yashaydigan maskanlar soni;
  
• 
  kommunal korxonalar quvvatlarining ko’payishi (oshishi);
  
• 
  aholiga ko’rsatilayotgan xizmatlar (mahsulotlar) hajmi;
  
• 
  aholi jon boshiga iste’mol qilinadigan kommunal xizmatlar hajmi.
  

Yuqorida keltirilgan ko’rsatkichlar nafaqat kommunal xizmat ko’rsatuvchi korxonalarning rivojlanishini baholashga imkon yaratadi, balki ularni ham tarmoq ham hududlar aro mutanosibligini aniqlash imkonini beradi.

Uy-joy kommunal xo’jaligi sohasidagi munosabatlarning davlat tomonidan tartibga solinishi, me’yoriy-huquqiy asosning har tomonlama mukammal shakllantirilishi, salmoqli ijtimoiy-iqtisodiy ahamiyatga ega bo’lib, quyidagilarni ta’minlashni talab etadi:

• 
  fuqarolarga ularning ejtiyojlari va imkoniyatlariga ko’ra uy-joy qurish (qurilish uchun yer maydonlarini ajratish), uni xususiy mulk qilib sotib olish va ijaraga berish imtiyozlarini berish;
  
• 
  fuqarolarning uy-joy binolarida yashash xavfsizligi (uy-joy binolari texnik foydalanishida davlat standartlarini qo’llash, sanitariya, ekologiya va yong’in xavfsizligi qoidalariga rioya qilish) ni kuchaytirish;
  

• 
  kommunal xizmatlarga bo’lgan zarur ehtiyojlarni qondirish va iste’mol qilishni (me’yorlar, sifat andozalari va foydalanish qoidalarini belgilash) ta’minlash;
  
• 
  kam daromadli oilalarni ijtimoiy-iqtisodiy qo’llab-quvvatlash;
  
• 
  uy-joy kommunal xizmatlar bozorining rivojlanishi uchun shart-sharoitlar yaratish;
  
• 
  monopoliya korxonalari (ichimlik suvi, isitish, elektr yoritish, gaz va x.k) xizmatlari narxlarini pasaytirish yo’l-yo’riqlarini izlash.
  

Aholining turmush darajasini oshirish va farovonligini yuksaltirishda ijtimoiy- iqtisodiy infratuzilma, jumladan, uy-joy kommunal xizmatlarining roli beqiyosdir. Shu bois, mamlakatimizda ushbu sohani rivojlantirishga katta e’tibor qaratilmoqda. Keyingi yillar ichida uy-joy kommunal xo’jaligida ahamiyatli muvaffaqiyatlar qo’lga kiritildi, ammo sohada dolzarb muammolar haligacha talaygina, ular o’z yechimiga yangi texnologiyalar bilan bog’liq bo’lgan chora-tadbirlar qo’llanishini kutmoqda.

Shaharlarning muhandislik tarmoqlari va jihozlari bilan ta’minlanganligi quyidagilar bilan tavsiflanadi: