Ўзбекистон Республикаси Президенти

S
14-mavzu
ovet davlatida ma'muriy buyruqbozlik tuzumining kuchayishi va inqirozi davrida O’zbekiston (1946-1991)
14.1. Ta'lim berish texnologiyasining modeli

Mashg'ulot vaqti - 2 soat	Talabalar soni - 60-80 nafargacha
Mashg'ulot shakli	Axborot asosidagi ma'ruza
Ma'ruza rejasi	O‘zbekistonda 50-70 yillarda o‘tkazilgan iqtisodiy islohotlar, ularning samarasizligi. 80- yillarning o‘rtalarida SSSR ning ijtimoiy-siyosiy, iqtisodiy, ma'naviy xayotida inqirozli vaziyatning yanada keskinlashuvi. Iqtisodiyotni isloh qilish yo‘lidagi urinishlar. 80-yillarning oxirlarida respublikamizda istiqlol g'oyasi bilan qurollangan yangi kadrlarning shakllanishi, respublika ijtimoiy-siyosiy hayotida o‘zgarishlarning boshlanishi.
O'quv mashg'ulotining maqsadi: O'zbek davlatchiligining shaklanishi, ilk davlat uyuushmalari, antik davr davlatlari va ularning ijtimoiy-iqtisodiy, siyosiy madaniy hayotiga doir ma'lumot berish.
Pedagogik vazifalar: totalitar tuzum, ma‘muriy-buyruqbozlik mexanizmi mohiyatini ochib berish; -O‘zbekistonning ijtimoiy, siyosiy, madaniy soha arboblarini qatag‘onlik siyosati qurbonlariga aylanish jarayonlarini tahlil etadi; -Respublika sanoatini sobiq ittifoq davrida bir yoqlama rivojlantirilganligini ochib berish; -O‘zbekiston SSRda qishloq xo‘jaligini rivojlanishi kamchiliklari va uning oqibatlarini ochib berish; -1950-1980 yillardaO‘zbekistonning ijtimoiy, madaniy hayoti tahlil etiladi		O'quv faoliyati natijalari: -—Madaniy inqilob” siyosati bilimlari shakllanadi. “Xujum” xarakati, “savodsizlikni tugatish” uchun qurash to‘g‘risida tassavurga ega bo‘ladi. Urushdan keyingi yillarda ma‘naviy- ma‘rifiy sohada ma‘muriyatchilikning kuchayishi, ruslashtirish siyosati mohiyatini anglab yetadi. Sobiq sho‘rolar mamlakatida totalitar, ma‘muriy buyruqbozlik tuzumining qaror topishi to‘g‘risida ma‘lumotlarga ega bo‘ladi. - Komfirka va sovet xokimiyatining O‘zbekistonda yuritgan qatag‘onlik siyosati va uning respublika ijtimoiy, madaniy hayotiga asoratli ta‘sirini o‘rganadi.
Ta'lim berish usullari		Ko'rgazmali ma'ruza, suhbat, taqdimot, aqliy hujum, munozara
Ta'lim berish shakllari		Ommaviy, juftlik
Ta'lim berish vositalari		O'quv qo'llanma, proektor, slaydlar, grafik, tarqatma materiallar
Ta'lim berish sharoiti		Texnik vositalar bilan ta'minlangan auditoriya
Monitoring va baholash		Og'zaki nazorat: savol-javob, o'z-o'zni nazorat qilish

14.2. Sovet davlatida ma'muriy buyruqbozlik tuzumining kuchayishi va inqirozi davrida O’zbekiston (1946-1991) mavzusidagi ma'ruza mashg'ulotining texnologik xaritasi

Ish bosqichlari va vaqti	Faoliyat mazmuni
	Ta'lim beruvchi	Ta'lim oluvchilar
1-bosqich Mavzuga kirish (15 daqiqa)	O'quv fani bo'yicha o'n to‘rtinchi ma'ruzaning nomini aytadi. Ekranga mavzu bo'yicha ishlangan slaydlarni chiqaradi (slaydlar) Mavzu bo'yicha qo'yilgan masalalar haqida ma'lumot beradi	Tinglaydi Tinglaydi. Slaydga qaraydilar
2-bosqich Asosiy bosqich (55 daqiqa)	Talabalar bilimini faollashtirish maqsadida savol beradi: “Qo’riq va bo’z yerlarning o’zlashtirilishi haqida nimalarni биласиз?” Javoblarni umumlashtirib, - 50-80 yillarda respublikada ilm-fan, adabiyot va san'at bo’yicha yoritib beruvchi slaydlar namoyishi orqali ma'lumotlarni kengroq yoritib beradi; Qayta qurush konsepsiyasi va uning cheklanganligi haqida nimalarni bilasiz?”, berilgan savolni juftlikda, so'ngra mustaqil o'ylashga va juftlikda muxokama qilishni taklif qiladi: “O'ylang - juftlikda ishlang - fikr almashing” texnikasi bilan ishlash qoidasini ekranga chiqaradi (1-ilova). Berilgan javoblarni umumlashtirib, O’zbekistonda ijtimoiy-siyosiy hayotga doir slaydlar orqali kengroq tushuntirib beradi (2- ilova). Talabalar “Kadrlar siyosatoda milliy manfaatlar ustivorligining o’sib borishi” degan savol beradi. Javoblarni to'ldirish maqsadida O’zbekiston Respublikasi “Davlat tili” haqidagi qonunining qabul qilinishi to'g'risidagi ma'lumotlarni to'liqroq slaydlar orqali tushuntirib beradi (3-ilova).	Savolga javob beradi. Tinglaydi, yozadi. Talabalar berilgan savolga javob beradi. Tinglaydi, yozadi.
3-bosqich Yakuniy bosqich (10 daqiqa)	Mavzu bo'yicha talabalarda yuzaga kelgan savollarga javob beradi, yakunlovchi xulosa qiladi. Mustaqil ishlash uchun Insert texnikasi asosida o'quv materialining 4-6 savolini o'rganish vazifasini beradi: (4-ilova). Insert texnikasidan foydalanish qoidasini eslatadi (8-ilova).	Savollar beradi. Vazifani yozib oladi.