Ўзбекистон республикаси президенти ҳузуридаги қонунчилик ва ҳУҚУҚий сиёсат институти

иккинчидан
, ўз айбига мажбуран 
иқрор бўлишининг олдини олади, 
учинчидан
, жиноят процесси 
иштирокчисидан мажбурий равишда унинг қариндошларига 
қарши кўрсатув олишни тақиқлайди.
Фуқаровий ва сиёсий ҳуқуқлар тўғрисидаги халқаро 
пактда ҳам “ўзига ўзи қарши кўрсатув беришга ёки ўзини 
айбдор деб тан олишга мажбур қилинмаслик”
кафолати 
белгиланган. 
Шунингдек, Ўзбекистон Республикаси Жиноят-процессуал 
кодексининг 116-моддасида 
шахснинг ўз қариндошларига 
қарши кўрсатув беришдаги эркинлиги
белгиланган бўлиб, 
гумон қилинувчининг, айбланувчининг, судланувчининг 
яқин 
қариндошлари гувоҳ ёки жабрланувчи тариқасида фақат 
ўзларининг розиликлари
билан сўроқ қилинишлари мумкин.
Лекин, афсуски, тергов амалиётида шундай ҳолатлар ҳам 
учрайдики, айрим тергов ходимлари фуқароларимиз ўзининг 
бундай ҳуқуқи борлигини билмаслигидан фойдаланиб, 
ўз 
қариндошига нисбатан гувоҳлик бериш эркин эканлиги 
ва бу каби гувоҳлик беришдан бош тортиш учун жиноий 
жавобгарлик мавжуд эмаслигини
тўлиқ тушунтирмайдилар. 
Натижада инсонларнинг мазкур ҳуқуқдан амалда реал 
фойдаланиши чекланади.
Мазкур талаб қатор давлатлар конституцияларида, масалан, 
Испания, Греция, Нидерландия, Хорватия, Словения
ва 
бошқа мамлакатларда мустаҳкамланган.
Бу қоиданинг Конституцияда белгиланиши жиноий 
таъқиб остидаги 
ҳар қандай шахсга ёки унинг яқин 
қариндошларига руҳий босим ва турли таҳдидлар 
ўтказиш, унинг шаъни ва қадр-қимматини камситиш 
каби бошқа ноқонуний усуллар қўлланишининг олдини 
олиш
га хизмат қилади.

---

53
30-савол: