‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya



Download 5,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet67/253
Sana27.08.2021
Hajmi5,99 Mb.
#157064
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   253
Bog'liq
77umumiypsixologiyapdf


‘yin  faoliyati faoliyatning oddiy 
shakllaridan  biri  hisoblanadi,  lekin 
u  tobora  takom illashib  sodda  ha- 
rakatlarni  keyinchalik  sujetli,  rolli 
o ‘yinlarga,  hatto  sportgacha  m urak- 
kablashib  boradi,  atrof-m uhitni  aks 
ettirishda  ishtirok eta  boshlaydi.
Tajribalardan  xulosa  qilish  m um - 
kinki,  5 -6   yoshdagi  bolalar  uchun 
eng m uhim i u o ‘ynayotgan rol. Rolni 
gavdalantirish  davom ida  bolaning 
faoliyatga  b o ‘lgan  m unosabati  yu- 
zaga  chiqadi.  K o ‘rilgan  vaziyatdan 
shunday  gipoteza  tu g ‘iladi.  Dem ak, 
bola  o ‘ziga  boshqa  odam larning  ro- 
lini  olayotgan  ekan,  shu  rolga  xos 
tegishli  faoliyat  va  m unosabatlam i
yatini anglab yetolm aydi.
1933-yilda  “o ‘yin”  tushun- 
chasining  etimologik  tahlilini 
amalga  oshirgan  va  uning 
o‘ziga xos alomatlarini tasnif- 
lashga  harakat qilgan golland 
olimi  F.Boytendayk  hisob­
lanadi.  0 ‘yinning  alomatlari 
“u  yoqqa  va  bu  yoqqa  hara­
kat”,  “ixtiyorsizlik  va  erkin- 
lik,  quvonch  va  ermaklik”. 
Bunday  alomatlardan  qano- 
atlanmagan  muallif,  uning 
fenomenini bolalar .faoliyatini 
kuzatish orqali aniqlashga ha­
rakat qiladi, chunki o ‘yinning 
qiymati  va ahamiyati  ulaming 
o ‘zlari  tomonidan  oqilona 
baholash,  degan  xulosaga 
keladi.
67


aks  ettirishi  o ‘yinning  birlam chi  a so sid ir11.  “Bolalar  o ‘yinlarining 
m ohiyati  shundan  iboratki,  u o ‘yinda  u yoki  bu rolni  bajaradi  va  eng 
qiziq jihati,  m ayda,  keraksiz  buyum lam i  haqiqiy  tirik m avjudotlarga 
aylantirishni  xohlashlari  ham   m um kin” 12.  V.Vundning  m ulohazala- 
riga  k o ‘ra,  o ‘yinning  m anbayi  huzur qilish,  rohatlanishdan  iboratdir. 
V.Vund  bildirgan  fikrlar  yoyiq  xususiyatga  ega  b o iib ,  o ‘yinning  u 
yoki bu jihatlarini yoritishga xizm at  qiladi.  Uning fikricha o ‘yin -  bu 
bolalam ing  m ehnatidir.  har  qanday  o ‘yin jid d iy   m ehnatning  u  yoki 
bu  shaklining prototipidir.  Yashash  zaruruyati  insonni  m ehnat qilish- 
ga m ajbur qiladi.  M ehnat orqali  inson o ‘z kuch-qudratini  baholashga 
o ‘rganib boradi, m ehnatning huzur qilish va rohatlanishning m anbayi 
ekanligiga  iqror  b o ‘ladi.  0 ‘yin  m ehnatning  foydali jihatini  k o ‘rsatib 
boradi.
A.Arkin esa o‘yinlarning quyidagi tasnifini taklif qiladi:
1.  Ishlab  chiqarishga:  sanoat,  qishloq  x o ‘jalig i,  qurilish  kasb-hu- 
narga oid o 'yinlar;
2. 
M aishiy 
va 
ijtim oiy 
siyosatga: 
b o g‘cha,  m aktab  kundalik  turm ushga  oid 
o ‘yinlar;
3.  Harbiy:  urush  o ‘yinlari;
4.  D ram alashtirilgan:  kino,  spektakl  va 
boshqalarga oid  o ‘yinlar.
D.B.Elkonin  maktabgacha  yoshdagi 
bolalarga xos rolli o‘yinlarni sujetiga ko‘ra 
3 ta guruhga ajratishni tavsiya qiladi:
1.  M aishiy m avzudagi  sujetga oid  o ‘yinlar.
2.  Sujetiga taalluqli o ‘yinlar.
3.  Ijtim oiy-siyosiy sujetli  o ‘yinlar.
D .B .Elkonin  harakatli  o 'yinn in g   qoidalari  m azm unini  o ‘zaro 
b o g ‘liqligidan  kelib chiqib, ularni besh guruhga  ajratadi:
1.  H arakatga taqlid qilish:  taqlidiy-protsessual o ‘yinlar.
2.  M uayyan sujetli dram alashtirilgan o ‘yinlar.
3.  Sujetli o ‘yinlar.

Download 5,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   63   64   65   66   67   68   69   70   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish