‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya

Insonni individual- 
psixologik fazilatlarini 
tekshirish uchun tashkil 
etilgan ekspertlaming 
aytishlari bo‘yicha:  aql -  
bu “matox” emas, balki 
bir odamni  shaxsi haqida 
gapirayotganimizda insonni 
intellekti,  qobiliyatini 
o ‘lchash, ya’ni  inson 
o ‘sgan sari bo‘yini 
o ‘lchab borish bilan
barobardir.
239

---

Intellekt bu nima?  Olingan bilim va qobiliyatlar natijasida erishil- 
gan aqliy individual-psixologik fazilatlar darajasi yoki inson sifati.
Intellekt va qobiliyat -  bu ommaviy,  o‘zimiz o‘ylab topgan kon- 
sepsiya,  odamlami  bir-biridan  farq  qilishini  tushuntirish  maqsadida 
o‘ylab  topilgan.  Oqilona  o ‘zini  tutish,  o‘rab  turgan  muhitga  mosla- 
shish  qobiliyatini,  o‘z  hayotiy  tajribasi  asosida  masalalami  hal  qi- 
lishni hamda aniq fikrlashni o‘z ichiga oladi.
Biz  hammamiz  bilamizki,  ba’zi  insonlarda  qobiliyat  va  iste’dod 
ilm-fanga, boshqalarda esa tasviriy  san’atda,  musiqada yoki raqsda na­
moyon bo‘ladi. Balki siz eng oson matematik masalalar bilan gangitib 
qo‘ysa bo‘ladigan iste’dodli rassomni  yoki  adabiy  diskussiyasiga qo- 
biliyati bo‘lmagan ajoyib matematik -  talabani bilarsiz shu sababli ham 
insonlaming aqliy qobiliyatlari ulami bitta “intellekt” so‘zi bilan belgi- 
lash uchun juda xilma-xil ekanligi bizlami hayratga soladi.