‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi umumiy psixologiya


MUVAFFAQIYATGA ERISHISH MOTIVLARI



Download 5,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet212/253
Sana27.08.2021
Hajmi5,99 Mb.
#157064
1   ...   208   209   210   211   212   213   214   215   ...   253
Bog'liq
77umumiypsixologiyapdf

MUVAFFAQIYATGA ERISHISH MOTIVLARI
Quyidagi holatlarda motivatsiyani ko‘rib chiqamiz:
“Men bugun  o‘zim ham bunga ishonolmayman,  boshqalar bunga 
ishonishini qanday qilib kutaman?”
Har qanday og‘ir vaziyatda ham muvaffaqiyatga intiluvchi biron- 
bir  kishini  eslab  ko‘raylik.  Psixolog  Genri  Myurrey (Henry Murray 
1938)  muvaffaqiyatga  erishish  ehtiyoji  yoki  muvaffaqiyatga  eri- 
shish motivatsiyalarini o‘rganib chiqadi. Birinchi navbatda qo‘yilgan 
maqsadlar ostida moddiy va ma’naviy ehtiyojlami qondirish yotadi 
Yutuqqa  erishish  motivlarini  o‘rganish  uchun,  avvalo,  uning 
o‘lchovini bilib olishimiz kerak? Bir eslab olaylik, yarim och odamlar 
mazza qilib ovqatlanishni orzu qiladilar.
Ushbu misollami muvaffaqiyatga erishish motivatsiyasiga kiriti- 
shimiz mumkin.  Tadqiqotchi  Myurrey,  Devid Mak Vallel  va Djon 
Atkinson  inson  ongining  zo‘r  fantaziyalarida  muvaffaqiyatga  eri­
shish  motivlari  namoyon  bo‘lishini  kuzatishgan.  Sinaluvchilarga 
ikki m a’noli rasmlardan hikoya tuzish topshirig‘i berilgan.  Sinaluv- 
chiga xayol surib turgan bolaning 12,6 rasmi ko‘rsatilganda sinaluv-
191


chi  ushbu  rasm da  bola  m aqsadga  erishishda 
qanday y o ‘ Ini tanlash yoki erishilgan m aqsad- 
ning y utug ‘i haqida o ‘ylayotganini aytishgan.
M ak-K leand  va  A tkinson  o ‘zining  tadqiqot- 
larida  “M uvaffaqiyatga  erishish  m otivlari” 
hikoyasida  aks  ettirilgan  insonlam i  k o ‘rib 
chiqishgan.  N im a  deb  o ‘ylaysiz,  insonlarga 
qanday  hikoyalar  m a’qul  keladi?  M otivat- 
sion  yutuqlam ing  yuqoriligi  yoki  past  dara- 
jadaligim i?  Past  darajadagi 
m otivatsiyaga 
ega b o ‘lgan shaxslar ju d a  yengil  topshiriqlar- 
ni  yoki  ju d a  o g ‘ir  topshiriqlarni  olishar  ekan,  buning  sababi  ular 
yechim ga  yengillik  bilan  erishish  yoki  um um an  topshiriqning  nati- 
jasini yechm aslikni o ‘ylaydilar. Yuqoridagi m otivatsiyaga ega b o ‘lgan 
insonlar ju d a   o g ‘ir  topshiriqlarni  tanlashar  ekan,  buning  sababi  top­
shiriqning m urakkabligidir.  Ushbu natijaning ijobiy hal  qilinishi  ular- 
ni  yanada ruhlantirar ekan65.
Inson  motivlari oqimi to ‘g‘risida  m ulohazalar
H ar  bir  q o ‘z g ‘atuvchi  (q o ‘z g ‘ovchi)  reflektorlar  ilk  bolalik  davri- 
da  uning  o ‘sishida  hukm ronlik  qiladi.  C hunki  undagi  ichki  m otivlar 
hali  m ustahkam  em as,  shuning uchun  Insonning motivlari  tuzilishini, 
ularning asosiy funksional m exanizm larini  ham da shakllanish jarayo- 
niga  y o ‘naltirishning  strategik  rejasini  ishlab  chiqish  m uam m osini 
psixologik  jihatdan  tushuntirish  uchun  bolaning  psixik  rivojlanishi 
tahliliga o ‘ziga xos  ravishda taktik yondashish m a’qul.
Shaxsning  m otivlari  oqim i  m uam m osi  uning  ham   m etodologik, 
ham  nazariy m unosabatini tekshirish demakdir. Chunki to hozirgi davr- 
gacha sobiq sovet psixologiyasida uning k o ‘pgina qism lari  o ‘z yechi- 
m ini  topa  olm agan.  G ‘arb  m am lakatlari  ham da  AQSH  psixologlari 
orasida  «biologik  ehtiyojlar  asosida  inson  m otivlari  yotadi»,  degan 
qarashlar  m ajm uasi  keng  k o ‘lamda  q o ‘llanib  kelinm oqda.  Chunon- 
chi, A Q SH   psixologi  B.D am ellning  fikricha,  to ‘qim ada  vujudga  kel­
gan  ehtiyojlar q o ‘zg ‘atuvchining  asosiy  manbayi  hisoblanadi.  M azkur

Download 5,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   208   209   210   211   212   213   214   215   ...   253




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish