‘zbekiston respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. Q. Pardayev, B. A. Xasanov, B. Yu. Maxsudov, D

yuk ko‘taradi, motorining quwati qancha, qancha benzin sarf
qiladi va hokazo. Muhimi, FQTda hamma nomlar, ayniqsa
funksiyalar qisqa va tushunarli ifodalanishi lozim ekan.
Funksiyalar bir qancha guruhlaiga tavsiflanadi:
— ishchi funksiyalar;
— umumobyekt (tashqi) funksiyalar;
— ichkiobyekt (ichki) funksiyalar;
— estetik funksiyalar;
— asosiy funksiyalar;
76

---

— yordamchi funksiyalar;
— keraksiz funksiyalar.
Ulaming har biriga tavsif berish lozim, deb topdik. Chunki,
funksiyalaming m azm un va mohiyatini bilmasdan turib, ulami
to‘g‘ri hamda aniq tahlil qilib bo'lmaydi.
Ishchi funksiyalar o'rganilayotgan obyektning u yoki bu
jihatini o‘z ichiga oladigan, u n in g faoliyatini va faoliyat natijasini
ifoda etadigan fu n k siyalar m ajm uasidan iboratdir. Bular,
birinchidan, o ‘rganilayotgan obyektning bevosita o ‘z faoliyatini
ifodalasa, ikkinchidan, shu obyekt faoliyati natijasida yarati-
layotgan yangi o b y ek tn in g ham ishchanlik funksiyalarini
ta’minlashga xizm at qiladi.
Masalan, bunga dastgoh yasaydigan dastgohni m isol qilib
keltirish m umkin. Oldin dastgohning o'zining faoliyati FQTni
qo‘llagan holda batafsil o‘rganiladi, so‘ngra uning yordamida
tayyorlanadigan dastgohlar o ‘rganiladi.
Ishchi funksiyalar ichkiobyekt (ichki) va umumobyekt (tashqi)
funksiyalariga b o ‘linadi.
Umumobyekt (tashqi) funksiyalar o ‘rganilayotgan obyektning
umumiy flinksiyasini ifodalaydi. Masalan, yengil avtomobilning
umumiy funksiyasi odam tashishdan iboratdir. Ammo, ushbu
obyekt o‘zining um u m iy funksiyasini bajarishi uchun yana yuzlab