„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi termiz davlat universiteti tarix fakulteti fuqarolik jamiyati kafedrasi

neofashizm
yoshlar o'rtasida yana qayta bosh ko'tara boshladi. Yevropaning qator mamlakatlari 
va sobiq sovet hududining Rossiya, Ukraina va Boltiqbo'yi davlatlarida sodir bo'layotgan 
voqealar bunga misol bo'la oladi. Fashizm va natsizmning insoniyat boshiga solgan kulfatlari 
Nyurnberg sud jarayonida har tomonlama o'z bahosini olgan edi. Jahonda ularning qayta bosh 
ko'tarmasligi uchun barcha davlatlar birgalikda harakat qilishga kelishib oldi. Ammo tarixdan 
saboq va xulosa chiqara olmagan kuchlar ulardan o'z manfaatlari yo'lida foydalanishga 
urinmoqda. Dunyo xalqlari II Jahon urushi ishtirokchilari va faxriylari bilan birgalikda har yili 9 
may kuni fashistlar qo'lida halok bo'lgan, konslagerlar azob-uqubatlarini tortgan kishilar ruhini 
yodlab va xotirlab, yoshlarni natsizm va fashizm balosidan ogohlantiradi.
Irqchilik
-odamlar o'rtasidagi ijtimoiy tengsizlik, bosqinchilik, zo'ravonlik va urushlarni 
kishilarning turli irqlarga mansubligi bilan oqlashni targ'ib etadigan g'ayriinsoniy ta'limot. 
Irqchilar insonlarning ijtimoiy mohiyatini ularning biologik – irqiy belgilari bilan bog'lab, ularni 
oliy va quyi, bekamu-ko'st va noraso irqlarga ajratadi. Unga ko'ra, oliy irqlar xo'jayinlik qilishi, 
qolganlar esa ularga xizmat qilishi, bo'ysunishi shart. Irqchilik ta'limoti boshqa xalqlarga 
nisbatan bosqinchilik, talonchilik, mustamlakachilik siyosatini asoslashga harakat qiladi. 
Fashistlar Germaniyasi aynan mana shunday mafkuraga tayanib ―oliy german irqi‖ 
hukmronligini o'rnatish maqsadida Ikkinchi jahon urushini boshlagani bunga yaqqol misoldir. 
Hozirgi ham reaksion mafkuraga asoslangan kayfiyatdagi guruhlar, ularning nazariyotchilari 

---

irqchilik g'oyalarini targ'ib etib, go'yo ―qoloq‖ xalqlarning mustaqil rivojlanishga ruhiy tayyor 
emasligi haqidagi puch da'volar bilan chiqmoqda. Bunday qarashlar xalqlarning ozodligini 
bo'g'ish, ularning ustidan hukmronlik o'rnatishga bo'lgan intilish natijasida yuzaga kelgan. Sobiq 
Ittifoq parchalanib ketganidan so'ng imperiyacha fikrlaydigan ba'zi nazariyotchilar qarashlarida 
ham irqchilik kayfiyatlari paydo bo'lganini kuzatish mumkin. Bunday qarashlarning qanchalik 
asossiz ekanini hayot ko'rsatmoqda. Tarixiy taraqqiyot davomida turli irq vakillarining 
aralashuvi, irqiy belgilarning o'zgarishi kabi holatlar ham yuz bermoqda. Bu yerda barcha irq 
vakillarining madaniy taraqqiyotga birdek qobiliyatli bo'lib, biror-bir millat yoki elatni irqiy 
jihatdan kamsitish har tomonlama o'rinsiz ekanini isbotlamoqda. 
Irqchilik insoniyatga qarshi jinoyatdir. O'zR Konstitusiyasida barcha irqlar va millatlarning 
teng huquqliligi belgilab qo'yilgan. Bu qoida jahon hamjamiyatining xalqaro huquq me'yorlariga 
javob beradi.