Zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

Havo yaxshi bo’lishining belgilari:
qaldirg’ochlar baland uchadi;
chumolilar juda tez harakat qiladi;
kechqurun chigirtka va boshqa hasharotlar uzoq chirillashadi;
asalarilar dalalarga juda erta uchib ketadi;
burchaklar, o’t oralari, tosh kovaklari o’rgimchak uyasi bilan to’la qoplanadi;
qoqilarning hamma gullari, suv, ko’lmak, havzalarda oq nilufarlar ochilgan bo’ladi;
shamol bo’lmaganda changlar tik yuqoriga ko’tariladi;
gulxan cho’g’larining usti oqarib, o’chganday bo’lib ko’rinadi.
Ob-havo buzilishining belgilari:
Yulduzlar qizg’ish yoki tiniq, zangori bo’lib yarqiraydi.
Qaldirg’ochlar va boshqa qushlar past uchadi.
Boyqushlar kunduzi sayray boshlaydi.
O’rdaklar, oqqushlar suvga ko’p sho’ng’iydi.
Kaltakesaklar iniga yashirinadi.
Baqalar suv, balchiqdan chiqib qurullay boshlaydi.
Asalarilar kechgacha uchadi va kechqurun faollashadi.
Itlar kam ovqat yeb, ko’p uxlaydi, bekorchi yugurishadi.
Mushuklar yuz-qo’llarini “yuvadi”.
Tovushlar tez eshitiladi va hidlar tez tarqaladi.
Telegraf ustunlaridagi simlar guvillaydi.
Gulxan ochiq va tiniq ko’rinadi.
Fenologik kuzatishlar
Fenologiya biologiya fanining o’simliklar hamda hayvonlar hayotidagi o’zgarishlar qonuniyatini, ularning iqlim sharoitiga bo’lgan munosabatini o’rganuvchi sohasi hisoblanadi.
Fenologik kuzatishlar uchun maxsus jihoz yoki asbob talab qilinmaydi. Lekin, maxsus kundalik tutish lozim.Jadval 11
Fenologik kuzatishlarda hisobga olinishi kerak bo’lgan ba’zi belgilar
(A. Menchukovning “V mire orientirov” M., 1960 y. kitobidan).

Oylar

Tabiatdagi kuzatishlarning taxminiy muddati