’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta ‘lim vazirligi qarshi davlat universiteti

BAKTERIOFAGNING  SXETSIFIK  XUSUSIYATLARI 
Bakteriofagning  asosiy  xususiyatlaridan  biri,  ayrimlari  faqat  bir  xil 
bakteriyanigina  lizisga  uchrata  oladi.  Bu  uning  o
’ziga  xos  xususiyatidir. 
Bakteriofagning  bunday  xususiyatini  yaxshilab  tekshirilishi  natijasida  bu  uning 
juda  ham  sezgi  xususiyat  ekanligi    aniqlandi.  Ba
’zi  bakteriofag  bakteriyaning 
hamma  tiplariga  ta
’sir  etmasdan, faqat  bir  tipiga ta’sir  etishi mumkin. Masalan, 
dizenteriya,  vabo,  stafilokokk  va  boshqa  bakteriofaglar  faqat  alohida 

---

qo
’zg’atuvchiga  ta’sir  etadi.  Demak  bakteriofagda  spetsifiklik  xususiyat  bor,  bu 
xususiyat  bir  turdagi  mikrobga,  xatto  bir  turdagi  bakteriyaning  ayrim  tiplariga 
nisbatan  bo
’lishi  mumkin.  Aksincha,  ba’zi  bakteriofagning  spetsifik  xususiyati 
ancha keng bo
’lib, bir turdagi bakteriyaning antigenlik jihatdan yaqin avlodlarini 
ham  lizis  qilishi  mumkin.  Bir  tur  yoki  bir  tipdagi  bakteriyaga  ta
’sir  etadigan 
bakteriofag  monovalentlik  fag  deyiladi.  Aksincha,  fag    bir  tur  bakteriyaning 
o
’ziga va yaqin avlodlariga ham ta’sir etib lizisga uchratsa,  bu polivalentlik fag  
deyiladi.