Zbekiston respublikasi oliy va o ‗ rta maxsus ta`lim vazirligi

ibora, xalq maqollari, 

ko„chma  ma`noli  so„zlar,  sinonimlar,  antonimlar  va  omonimlar

  indeksini  quyidagi 

tarzda tuzib chiqish mumkin.

 

1. Frazeologik birlik: 

Yoz haqida bitilgan bo‗lsang, 

Shoshma hali qish kelguncha tur. 

Baxting kulib,

 yil o‗tgach arang 

Yarming chiqsa, shunga ham shukur.

 

2. Xalq maqoli: 

Ko‗yida men tosh boshimni 

Urmagan ostona yo‗q. 

Elda bor shunday masal: 

Jon chekmasang jonona yo„q. 

3. Metafora: 

Dilkusho do‗st, dilrabo yor- 

Birla kechgan dam 

shirin.

 

Do‗stu yor birlan hayotu 

Siynai olam 

shirin. 

4. Sinonimlar: 

 Dilga oqsin baxtli umrim 

---

283 

 

 Kuy

 bo‗lib, 

ohang

 bo‗lib, 

 Sen uning ―Oromijoni‖,  

 ―Gulyoru Shahnozi‖ bo‗l.

   

5. Antonimlar: 

 

 

 Bu jahonning 

rohatin

 ol, 

 

 

 Bor 

azobin 

menga ber. 

 

 

 Senga bo‗lsin barcha 

orom,

 

 

 

 Barcha 

bedorlik

 menga. 

6. Omonimlar: 

 

 

 

Ko‗rdimu lol bo‗ldi aqlim, o‗ngmidi bu yoki 

tush

, 

 

 

 Bo‗lsa ham o‗ng, yo seni ko‗rgach, boshimdan uchdi hush. 

 

 

 Sen baland tog‗uzra erding, misli ohu yoki qush, 

 

 

 Yolvorib men pastda derdim: bir nafas yonimga 

tush, 

 

 

 

Azganush, hoy Azganush, Azganushjon, Azganush.  

 

Topshiriqning  shu  tarzda  qo‗yilishi 

tadqiqotchi  talabaga

  induktiv  metodddan 

foydalanish, ya`ni 

fakt, dalillardan qoidaga, nazariyaga borish

 imkoniyatini beradi. Bu 

esa,  o‗z  navbatida,  talabaga  til  birliklari  haqidagi  bilimlarni  ongli  o‗zlashtirishiga  keng 

imkoniyatlar ochadi. 

Lingvopoetik  tahlil  har  bir  asarga  individual  yondashishni  taqozo  qiladi.  Chunki 

lisoniy  birliklar  asarga  alohida  maqsad  va  badiiyat  ehtiyoji  bilan  olib  kiriladi.  Shuning 

uchun har bir asar lisoniy jihatdan yaxlit butunlik deb qaraladi. Tahlil asardan uzib olingan 

misol haqidagi mulohazalardangina iborat bo‗lib qolmasligi uchun har bir unsur asarning 

butuniga aloqador estetik yukni o‗zida aks ettirishini nazardan chetda qoldirmaslik muhim 

sanaladi.  

Xulosa  qilib  aytganda,  badiiy  matn  tahlili  talabalarga  mustaqil  fikrlash,  izlanish, 

bilimlarni  ongli  o‗zlashtirish  imkonini  beradi.  Zero,