|
ERKIN VOHIDOV IJODINING YOSHLAR
TARBIYASIDAGI O„RNI
Hamid YODGOROV,
filologiya fanlari nomzodi, dotsent (GulDU)
M.PARDAEVA,
Boyovut tumani 19-maktab o„qituvchisi
Ma`lumki, ma`naviyatni shakllantiradigan asosiy mezonlar sifatida ma`naviy
meros, madaniy boyliklar, ko‗hna tarixiy yodgorliklar nazarda tutiladi. Ma`naviy
meros hisoblanmish adabiyotning sara asarlarini o‗quvchi ruhiyatiga singdirish,
milliy qadryatlarga hurmat hissini tarbiyalash, bir so‗z bilan aytganda,
ma`naviyatni shakllantirish adabiy ta`limning asosini tashkil etadi. Har bir
millatning qiyofasi, uning katta-kichikligidan qat‘i nazar, eng avvalo, o‗zining
milliy ongi va psixologiyasida yorqin gavdalanadi. Qadriyat sanaladigan milliy
ong shakllanishini ta‘minlovchi omil odob va axloq bo‗lib, u shu jarayonga katta
ta`sir etadi.
Millat qiyofasini ko‗tarish uchun milliy xususiyatlarga e`tiborni qaratish,
hurmat uyg‗otish orqali bolaga singdiriladi. Asrlar osha avloddan-avlodga o‗tib
kelayotgan milliy urf-odatlarimizga, an`analarimizga hurmat hissining shakllanishi
va unga amal qilish asarni san`at hodisasi sifatida o‗rganish bilan birga kechadi.
Badiiy adabiyotning bosh maqsadi inson va uning ruhiyatidagi izlanish,
shakllanish, o‗zgarish, qiynalish hamda ziddiyat, murakkabliklarni aks ettirib,
odamni ezgulikka, insonparvarlikka chorlash, qaror toptirish va mustahkamlashga
qaratilgandir. Ma`naviy barkamol shaxsni etishtirish har bir oilaning, har bir
ustozning muqaddas vazifasiga aylanmog‗i kerak. Bolaga vatanparvarlik, olijanob
insoniy fazilatlarni singdirish, ichki dunyosini go‗zallashtirish, millat ruhini
tomiridagi qonlarga joylash, mustaqillik qahramonlariga buyuk hurmat-e`tiborda
tarbiyalash barcha ustozlarning vazifasigina emas, burchiga aylanmog‗i kerakligini
hayotning o‗zi ko‗rsatib turibdi. Buning uchun yurt tinchligi, osoyishtaligi
taraqqiyotimizning, kelajagimizning kafolati ekanligini yoshlarimizning diliga jo
qilmog‗imiz zarur bo‗ladi. Shu sababli kelajak vorislarining tarbiyasi nafaqat
zaruriy ehtiyoj, balki millatning, xalqning doimiy nazorat qilinuvchi nuqtasidir.
Yoshlar tarbiyasida badiiy adabiyotning tutgan o‗rni beqiyos. Xalqimizning
sevimli shoiri Erkin Vohidov ijodiga nazar tashlar ekanmiz, ijodkor asarlarida
xalqchillik,
vatanparvarlik,
do‗stlik,
ezgulik,
insoniylik
g‗oyalarining
ulug‗langanligini ko‗ramiz. Shoirning dastlabki she`rlaridayoq ko‗ringan xalqona
oddiylik umrining oxirigacha bo‗lgan ijodida ham o‗ziga xos fazilat bo‗lib saqlanib
qoldi:
Garchi shuncha mag‗rur tursa ham,
Piyolaga egilar choynak.
Shunday ekan, manmanlik nechun?
Kibru havo nimaga kerak?
Kamtarin bo‗l, hatto bir qadam
O‗tma g‗urur ostonasidan.
241
Piyolani inson shuning-chun
O‗par doim peshonasidan.
Dunyo dunyo bo‗libdiki, yaxshilik ulug‗lanadi, yovuzlik qoralanadi. Insonga
xos bo‗lgan ijobiy xislatlar- kamtarlik, soddalik, jo‗mardlik ibrat namunasi qilib
ko‗rsatiladi. Manmanlik, kibru havo qoralanadi, insonga yot amallar sifatida
baholanadi. Shoir tinglovchini tartibga chaqiradi, kamtarlikka undaydi, g‗urur
chegarasidan chiqmaslikka da‘vat etadi. Shoirning topqirligini qarang. Mana shu
jajji bir she`riy asarda inson va unga xos xislatlar, nima yaxshi, nima yomon, nima
mumkin, nima ortiqcha, oddiylik oliy ne‘mat ekanligini, ana shunda odam el
e`tiborida bo‗lishi mumkinligini faylasufona ko‗rsatib bergan. Bundan ortiq
qiyoslash mumkin emas. Butun bir badiiy asarni o‗qib ba`zida odam o‗ziga kerakli
narsani topa olmaydi.
Mazkur she`rni o‗qib, junbushga kelmaslik mumkin
emas, tirik jon bunday qilolmaydi. Inson hamisha o‗ziga hisob beradi, oldiga va
ketiga qarab yashaydi. Tashlagan qadamining to‗g‗ri-noto‗g‗riligini sarhisob
qiladi. She`rni o‗qir ekanmiz, u bizni kamtarlikka, oddiylikka, komillikka, xalq
bilan birga bo‗lishga chaqiradi. Manmanlikka, kibru havoga, ortiqcha g‗ururga
berilmaslikka da‘vat qiladi. Piyola misolida esa hamisha oddiy, hamisha
xokisorligi uchun elning qo‗lidan tushmaguvchi kamtarlikni ko‗ramiz(1).
Bilamizki, muqaddas Hadislarda shunday yozilgan:
Do'stlaringiz bilan baham: | 
