Zbekiston respublikasi oliy

РНT-565 va ДЗT-11 relelarning chulg’amlaridagi oʻramlar sonini hisoblash

Kuchlanishni rostlash oralig’i katta boʻlgan (ΔU_YuOR≥10%) ikki chulg’amli transformatorlarning differensial himoyasini hisoblashni yuqori kuchlanish tomonidan boshlash maqsadga muvofiq, chunki transformatorning yuqori kuchlanish tomonida kuchlanishning yuklama ostida rostlovchi qurilmasi joylashgan.
Differensial himoyaning ishlash toki magnitlovchi tokning sakrashidan (barcha differensial himoyalar uchun) va tokning nobalansidan (tormozli differensial himoyadan tashqari) sozlanadi, ya’ni

^Ihi yu.k
^ksoz
^Inom.tr

^Ihi


yu.k
k_z
^I_nb , (6.33)

bu yerda
^ksoz
- magnitlovchi tokning sakrashidan sozlovchi koeffitsiyent,

differensial tokli kesim uchun
^ksoz
(3, 4 4) , РНT turidagi relelar uchun

^ksoz
^{1, 3} , ДЗT turidagi relelar uchun
^ksoz
1, 5 _;

^Inom.tr
- transformatorning nominal toki;

^k_z - zaxira koeffitsiyenti, differensial tokli kesim va РНT turidagi rele

uchun
k_z
^Inb
1,3 , ДЗT turidagi relelar uchun

- nobalans toki.

k_z 1, 5 _;

Agarda kuchlanishni yuklama ostida rostlash qurilmasi boʻlgan transformatorlarda magnitlovchi tokning sakrashidan sozlashda kuchlanishni yuklama ostida rostlash qurilmasining oxirgi «manfiy» holati uchun hisoblanadi.

^Inom.tr ^


, (6.34)

bu yerda ^S_T

• 
  tranformatorning nominal quvvati;
  

^Unom1

• 
  transformatorning birlamchi nominal kuchlanish;
  

^UKYUR

• 
  yuqori kuchlanish tomondagi kuchlanishni rostlash oralig’ining
  

yarmi, nisbiy birliklarda.
Nobalans toki oʻzida uchta tashkil etuvchini qamram oladi:

^Inb
I_n^_b

• 
  I_n^_b
  

^I_n^_b^, (6.35)

Birinchi tashkil etuvchisi tok transformatorlarning xatoligi bilan izohlanadi:

^In^b
k_nd
k_bt



^{I} , (6.36)
(3)
qt.max.tashqi

bu yerda
^knd

• 
  qisqa tutashuv tokining nodavriy tashkil etuvchisini hisobga
  

oluvchi koeffitsiyent, differensial tokli kesim uchun
^knd
^2 , tez toʻyinuvchi

tok transformatorli (РНT, ДЗT relelar) himoyalarda
^knd
1_;

^kbt

• 
  bir tipli koeffitsiyenti,
  

^kbt
^1 chunki transformatorning yuqori va

past kuchlanish tomonlarida bir biridan farq qiluvchi tok transformatorlar oʻrnatilgan.
^ - tok transformator magnitlovchi tokni iste’mol qilishi hisobiga ruxsat

etilgan hatoligini koʻrsatuvchi kattalik
0,1_;

I
(3)
qt.max.tashqi
- maksimal ish holatidagi transformatordan keyingi

(differensial himoyaning ta’sir doirasidan tashqarida) uch fazali qisqa tutashuv toki (transformatorning yuqori kuchlanish tomoniga keltirilgan).
Ikkinchi tashkil etuvchi transformatorlarda kuchlanishni yuklama ostida rostlash qurilmasining mavjudligi tufayli yuzaga keladi:

^In^b
(3)

^{U I} , (6.37)
KYUR qt.max.tashqi

Uchinchi tashkil etuvchi РНT va ДЗT relelarning kommutatorlarida hisoblangan qoldiq oʻramlarni oʻrnatib boʻlmasligidan kelib chiqadi.

I^ I
(3)
nb qt.max.tashqi
, (6.38)

yoki tok transformatorlarni tanlashda himoya yelkalaridagi toklar toʻliq tekislanmasligi natijasida kelib chiqadi:



I ^ I
(3)
nb qt.max.tashqi ^{, (6.39)}

bu yerda
^whis. yu.k
- tenglashtiruvchi chulg’amning hisobiy oʻramlar soni (yuqori

kuchlanish tomondagi);

^wyu.k
- tenglashtiruvchi chulg’amdagi qabul qilingan butun sondagi oʻramlar

soni (yuqori kuchlanish tomondagi);

^I2 yu.k ^va
I2 pa.k
- yuqori va pastki kuchlanish tomonlaridagi tok

transformatorlardan keyingi ikkilamchi nominal toklarning oʻrtacha qiymati:

^I2 yuk
k
_{ } sx yu.k _,
^ktt yu.k


^I2 pak
k
^{ } sx pa.k , (6.40)
^ktt pa.k

bu yerda

^ksx


- tok transformatorlarning ikkilamchi chulg’amlari va relelarning

ulanish sxemasini hisobga oluvchi koeffitsiyent,
^ksx yu.k ^{ ,
k}sx pa.k ^1;

^ktt
- himoyalanayotgan transformatorning yuqori va pastki kuchlanish

tomonlariga oʻrnatilgan tok transformatorlarning transformatsiya koeffitsiyenti. Yuqori kuchlanish tomondagi relening ishlash toki aniqlanadi:

^Ir.ish
I k
_ him.ish. yu.k sx. yu.k
^ktt. yu.k

, (6.41)

Yuqori kuchlanish tomondagi tenglashtiruvchi chulg’amning oʻramlar soni quyidagicha hisoblanadi va kichik qiymat tomonga yaxlitlanadi:

^whis. yu.k
_ ^Fr.ish
^Ir.ish. yu.k

, (6.42)

bu yerda
^Fr.ish
- relening ishlashi uchun kerak boʻladigan magnit yurituvchi kuch,

РНT-565 va ДЗT-11 relelar uchun
F_r.ish 100 5 A
oʻramlar.

Pastki kuchlanish tomondagi tenglashtiruvchi chulg’amning oʻramlar soni

quyidagicha hisoblanadi va yaqin boʻtun songa tomonga yaxlitlanadi

w w
^I2 yu.k


, (6.43)

his. pa.k his. yu.k
^I2 pa.k

Himoyaning sezgirligini tekshirish

Himoyaning sezgirlik koeffitsiyenti hisoblanadi:

^kch
^Ir.min , (6.44)
^Ir.ish

bu yerda
^Ir.min

• 
  reledagi tok, mos holda himoya ta’sir zonasidagi
  

shikastlanishdagi minimal tok (ushbu tokdan himoya ishga tushmog’i lozim);

^Ir.ish

• 
  relening ishlash toki.
  

Odatda
^k_ch ^2 boʻlishi kerak, hech boʻlmaganda
k_ch 1,5
boʻlishi shart.

Tormozli differensial himoyani hisoblashning oʻziga xos xususiyatlari

Birinchi oʻziga xos xususiyat shundan iboratki himoyaning ishlash tokini hisoblashda nobalans toklarni hisobga olmaslik bilan bog’liqdir.
Ikkinchi oʻziga xos xususiyat shundaki tomozlovchi chulg’amning oʻramlar sonini hisoblash va uni oʻrnatish joyini tanlash bilan bog’liqdir. Ikki chulg’amli kuchlanishni pasaytiruvchi transformatorlarda tormozlovchi chulg’amni energiya bilan ta’minlash manbaiga teskari tomondagi himoya yelkalarida oʻrnatiladi, chunki faqatgina tashqi qisqa tutashuvlarda rele ishga tushishi lozim (himoya ta’sir zonasidagi qisqa tutashuvlarda tormozli chulg’amdan qisqa tutashuv toklari oqmaydi 6.28-rasm). Chulg’amdagi oʻramlar soni quyidagicha topiladi:

k I w
_{w } z nb. pa.k pa.k

I
^T (3)
qt.max.tashqi
tg
, (6.45)

bu yerda k_z
- zaxira koeffitsiyenti,
k_z 1,5;

^Inb. pa.k
- kuchlanishni yuklama ostida rostlovchi qurilmasi boʻlgan

himoyalanayotgan transformatorning eng kichik transformatsiya koeffitsiyenti orqali hisoblangan nobalans toki (tormozlovchi chulg’am oʻrnatilgan joydagi)

I I
U ^{(1 UKYUR )} , (6.46)

nb. pa.k nb. yu.k nom1

^Unom2

^wpa.k
- tormozlovchi chulg’am oʻrnatilgan tomondagi tenglashtiruvchi

chulg’amdagi oʻramlar soni;

I
(3)
qt.max.tashqi
- energiya tizimning maksimal ish holatdagi uch fazali tashqi

qisqa tutashuv toki (past kuchlanish tomonga keltirilgan);
tg- relening tomozlovchi xususiyatlarini hisobga oluvchi katalog kattalik,

ДЗT-11 relelari uchun
tg0,87 .

27. 
    - rasm. ДЗT-11 relesi asosidagi ikki chulg’amli transformatorning differensial
    

himoya sxemasi