Zbekiston respublikasi oliy

Uch pog’onali tokli himoyalar va ularning asosiy organlari

Elektr tarmoqlarini shikastlanishlardan ishonchli himoyalash uchun koʻpgina hollarda bir turdagi himoyani qoʻllash yetarli boʻlmaydi. Tokli himoyalar shikastlanishlarni tezda topsada, lekin himoyalanayotgan qurilmaning oxirida sezgirlikka ega boʻlmaydi. MTH yetarli darajada ishlash zonaga ega boʻlsada, lekin ularni katta sabr vaqt orqali bajarishga toʻg’ri keladi. Bu esa tarmoqning bosh qismlarida tezkor ishlash talab qilinishini ta’minlab bera olmaydi. Ushbu holda har xil turdagi himoyalarning afzalliklaridan samarali foydalanish uchun ularni bitta kompleksga birlashtirishadi.
Bulardan eng koʻp tarqalgani uch pog’onali tokli himoyalar hisoblanadi. Birinchi pog’ona sifatida sabr vaqtsiz tokli kesim (tanlovchan tokli kesim) qoʻllaniladi. Ikkinchi pog’ona sifatida – sabr vaqtli tokli kesim (notanlovchan tokli kesim) qoʻllaniladi. Uchinchi pog’ona sifatida MTH qoʻllaniladi.
Uch pog’onali tokli himoyalar toʻliq boʻlmagan boʻlishi mumkin. Masalan, bosh liniyada L1 (6.16 – rasm) qoidaga koʻra barcha uchta pog’ona oʻrnatiladi.

Tarmoqning bosh qismiga yondosh liniyalarda (L2) koʻpincha ikkita pog’ona qoʻllaniladi: birinchi va uchinchi pog’ona. Tarmoqniig manbadan uzoqda boʻlgan qurilmalarida (L3 liniya) odatda faqatgina MTH ning oʻzi yetarli hisoblanadi.

14. 
    – rasm. Uch pog’onali tokli himoyali tarmoq sxemasi va mos holda qisqa tutashuvlar hamda vaqtlar diagrammasi
    

Hisoblashlarni manbadan uzoqda boʻlgan liniyadan boshlab maqsadga muvofiqdir (L3). Uchinchi himoyaning uchinchi pog’onasidagi ishlash toki quyidagicha topiladi:

^Ihim.ish33 ^
k_z
^kqay
^Iuz.ish L3
_^kz ^kuz.ish L3 _I ^kqay
ish.max L3

, (6.13)

bu yerda
^Iuz.ish L3 ^va
Iish.max L3
- mos holda liniyadagi (L3) avariyadan keyingi oʻz –

oʻzini ishga tushirish toki va normal holatdagi ishchi tokning maksimal qiymati;


k_z - zaxira koeffitsiyenti (sabr vaqtli himoyalar uchun);

^kqay

• 
  qaytish koeffitsiyenti;
  

^kuz.ish L3

• 
  liniya (L3) uchun oʻz – oʻzini ishga tushirish koeffitsiyenti.
  

3 – himoyaning uchinchi pog’onasining sabr vaqti quyidagicha:

^thim.ish33 ^thim.ish yuk4 ^{t , (6.14)}

bu yerda
^thim.ish yuk4
- yuklama himoyasining maksimal ishlash vaqti;

t - tanlovchanlik pog’onasi.
Birinchi va ikkinchi liniyalarning MTH sining ishlash parametrlari shu singari aniqlanadi:

^Ihim.ish 23 ^