‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

2.Dasturning  qat’iylik prinsipLO'quv

 

dasturlari jamiyatimiz 

taraqqiyotining  har  bir  bosqichida  fan,  texnika,  ishlab  chiqarish 

hamda  ijtimoiy  munosabatlar  sohasida  erishilgan  darajasini  aks 

ettirishi lozim. Hamma о‘quv fanlariga oid dasturlaming bir necha 

yillar mobaynida qat’iy bo‘Iishiga erishish shu fan bo‘yicha qat’iy 

darsliklar ishlab chiqish uchun katta ahamiyatga ega.

3.Nazariyaning  amaliyot bilan  birligi prinsipi.

 

Ilmiy  bilim- 

lami puxta egallash va o‘zlashtirilgan ilmiy bilimlarni amaliyotda 

qo‘llay olish uchun o‘quvchilarga beriladigan nazariy tushunchalar 

ijtimoiy qurilish  amaliyotiga bogiab,  aniq hayotiy misollar bilan: 

mashqlar,  tajribalar  ko‘rsatib,  xulosalar  chiqarish  kabilar  bilan 

bog‘lanishi  lozim.  Bu  o'quvchining  ijtimoiy  faolligini  oshirishda 

muhim ahamiyatga ega.

Dasturning  asosiy  vazifasi  -  o‘quv  predmetining  mazmunini 

ifodalashdir.  Unda  kursning  sinflarga,  qismlarga,  mavzularga 

bo‘linishi,  ularni  o‘rganish tartibi,  soatlar turi  ko‘rsatiladi.  Hatto, 

dasturdagi  masalalar  ro‘yxati  ham  undagi  boshqa  boMimlarning 

mazmunidan  tashqari,  prosessual  yo‘nalishi  ham  mavjudligidan 

dalolat  beradi.  Shunday  qilib,  dastur  ikkita  vazifani  bajaradi: 

ta’limning  mazmunini  о‘quv  predmeti  doirasida  aks  ettiradi  va 

predmet  uchun  muayyan normativ  sifatida xizmat qiladi.  Bundan 

tashqari,  u  darslikka  o‘tishni  tayyorlaydi  va  uning  mualliflari 

faoliyati uchun yo‘llanma hisoblanadi.

Masalalar  ro‘yxati  -  dasturning  markaziy  bo‘limidir,  ammo 

unda  boshqa  boHimlar  ham  bo'lib,  ular  darslikning  tuzuvchilari 

fikrini va o‘qituvchiIaming faoliyatini  ma’lum yo‘nalishga solishi 

kerak.  Har  bir  о4 quv  predmeti  bo‘yicha  haqiqiy  dastur  umuman 

to‘rt qismdan: tushuntirish xati (har xil dasturda mazmuni turlicha); 

ro‘yxat  ko‘rinishidagi  mazmunning  o‘zi  (mavzuiar,  masalalar, 

laboratoriyalar  va  amaliy  ishlar,  namoyishlar,  ekskursiyalar); 

predmetlararo aloqalar ko‘rsatilgan boiim  hamda o‘quvchilarning 

bilim  va  ko‘nikmalariga  qo'yiladigan  talablar  ifodalangan 

bo'limlardan iborat bo'ladi.

115

---

Kursning maqsadlari va vazifalarini ifodalash - dasturning eng 

muhim elementidir. Xususan, ana shu maqsad va vazifalar darslik 

muallifining dasturni amalga oshirishdagi ma’lum nuqtayi nazarini 

va o‘qituvchining  darslikni  to‘g‘rilashi  hamda  o‘qitish jarayonini 

tashkil etishi uchun tegishli yo‘nalishni belgilaydi.

0 ‘qituvchi,  ayniqsa,  yosh  o‘qituvchilar  o‘z  izlanishlarining 

yo‘nalishini  belgilab  olish  uchun  kursning  maqsadini  chuqur 

anglashlari kerak.

Dasturlarda shunday vazifalar ham beriladiki, o‘qituvchi ulami 

hal  qilish uchun mstitutda tayyorlanmagan bo‘ladi.  Buning misoli 

sifatida  ta’lim  mazmuniga  metodologik  bilimlarning  kiritilishini 

aytish mumkin.  Kursga marta shunday talablar qo‘yilishining o‘zi 

o‘qituvchilami  chuqur o‘ylashga  majbur  etadi.  Tajribali  pedagog 

o‘tgan yillardagi dasturlarda bunday vazifalar boimaganini sezadi. 

Bu  hoi  uning  mustaqil  bilim  olishi,  ijodiy  izlanishi,  shuningdek, 

metodik birlashmada ishlashi uchun turtki boiadi.