‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

Nazorat uchun savol va topshiriqlar:

1.  Pedagogik texnologiya tushunchasini izohlang .

2.  Innovatsion jarayonning rivojlanishi haqida ma’Iumot bering.

3.  Muammo  nima?  Muammoli  ta’lim  deganda  nimani 

tushunasiz.

4.  Muammoli vaziyat bilan  muammoli ta’limni izohlang.

5. Axborot texnologiyasi haqida fikringiz?

197

---

v m  BOB. KREATIV TA’LIM 

l.Kreativ ta’limga  zamonaviy  yondashish

Pedagogika  va  psixologiyada  kreativlik  xususiyatlarimng 

rivojlanishi. Ta’limning  zamonaviy  globallashuv va axborotlashuv 

sharoitida  rivojlanishi va takomillashuvmi innovatsiyalarning turli 

shakllarini  tadqiq etmasdan,  bugungi  kunda  mutaxassisni nimaga 

va  qanday  tayyorlashga  bir  qator  yondashuv  va  munosabatlarni 

tamoyillar  asosida  ko‘rib  chiqmasdan  amalga  oshirish  mumkin 

emas.  Shu  bilan birgalikda,  oliy  maktab  pedagogik tarkibi jadal 

rivojlanayotgan innovatsion ta’lim tizimi, birinchi navbatda, ijodiy 

qobiliyatlar, ijod potensiali, o‘z-o‘zini ijodiy rivojlantirish,  ijodiy 

individuallik  va  kreativlik  talablariga javob  berish  muammosiga 

katta  e’tibor  qaratishi  lozim.Shaxsning  ijodkorlik  imkoniyatlarini 

tadqiq etishga bo‘lgan ijtimoiy buyurtma kreativlik muammosining 

alohida  muhimligini  belgilaydi.  Shaxsiy  ijodkorlikning  dinamik 

(rivojlanib, o‘sib boruvchi) tasniflanishi kreativlik va uning asosiy 

qirralarida aks  etadi.  Biroq,  kreativlik psixologiya va pedagogika 

fanlarining  belgilangan  ilmiy  kategoriyasi  bo‘lsa-da,  «kreativlik» 

tushunchasi tegishli lug‘atlarda munosib defferensiyasini topmagan 

va  ijod  psixologiyasida  yetarlicha  aniqlanmagan.  0 ‘nlab  ilmiy 

ishlarda  ilmiy  ijodkorlikning  u  yoki  bu  qirralariga  turlicha 

yondashib, har xil darajada qamrab olinayotganligiga qaramasdan, 

hozirgacha  na  muammoning  o‘ziga  va  na  unga  taalluqli  bo‘lgan 

amaliy savollarga nisbatan yagona to‘xtam mavjud emas.

Hozirda, rivojlanishning zamonaviy bosqichi da, mazkur  an’a- 

nalari  inson  faktorining  hal  qiluvchi  o‘mini  belgilamoqda.  Bu 

faktoming fenomenologiyasida ijodkorlik uning belgilangan asosi- 

ni tashkil etadi. Ijodkorlik inson fenomenining namoyon bo‘ladigan 

yuksak  ko‘rinishi  bo‘lishiga  qaramasdan,  u  eng  kam  o'rganilgan 

soha  bo‘lib,  tabiiy qonuniyat sifatida qaraladi.  Gap shundaki, ijod 

jarayonining  tabiatidagi  tasodifanlik,  kutilmaganlik  avval-

198

---

boshdanoq  uning  zamonaviy  ilmiy  metodiarda  o‘rganish 

imkoniyatinl  chegaraladi. Zamonaviy fan imkoniyatlari ijodkorlik 

tabiatining mavjud dalillar va savollami to‘liq qoniqtiradigan uni­

versal tushuntirish imkoniyatiga ega emas. Hozirgacha Vatanimiz- 

da va chet ellarda to‘plangan bilimlar ijodkorlik psixologiyasi mo- 

hiyatini  tushunishga  yetarli  emas.  Jamiyat  taraqqiyoti  tajribasida 

psixologiya  va  pedagogikada  ijodkorlik  psixologiyasi  sohasida 

izlanishlami  faollashtirish  taqozo  etilmoqda,  chunki  ijodkorlik 

natijalari  faqatgina  shaxsiy  tasnifga  ega  emas,  balki  ijtimoiy 

ahamiyatga egadir.

Psixologiyada ijod va ijodiy faoliyat muammosini o‘rganuvchi 

alohida  yo‘nalish  -   ijodkorlik  psixologiyasi  yo‘nalishi  vujudga 

keldi.  Ijodkorlik  psixologiyasining  asosiy  maqsadi  psixologik 

qonuniyatlar,  ijod  jarayoni  mexanizmi  va  kreativ