‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi



Download 19,15 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/412
Sana15.07.2021
Hajmi19,15 Mb.
#120500
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   412
Bog'liq
Umumiy pedagogika Mavlonova R.A

Muammo -

 ilmiy bilishni  rivojlantirish  zarurligini  ifodalash- 

ning  subyektiv  shaklidir.  U  muammoli  vaziyatda,  ya’ni jamiyat 

rivojlanishi  jarayonida  bilish  va  bilmaslik  o‘rtasida  obyektiv 

ravishda  vujudga  keladigan  ziddiyat.  Muammoli  taiim   deganda 

o‘quv  materialini  o‘quvchilar  ongida  ilmiy  izlanishga  o‘xshash 

bilish  vazifalari  va  muammolarini  vujudga  keltiradigan  yo‘sinda 

o‘rgatish tushuniladi. 0 ‘quvchining fikrlash faoliyatida muammoli 

vaziyatlar  wjudga  keladi  va  ular  bolani  obyektiv  ravishda  izla­

nishga va mantiqan to‘g‘ri ilmiy xulosalar chiqarishni o‘rganishga 

da’vat etadi.

Muammoli  taiim   an’anaviy  taiimning  salbiy  jihatlarini 

bartaraf etish maqsadida yuzaga kelgan insonni fikrlash, xotirasini 

mustahkamlash  ekspluatatsiya  qilish  asnosida  yuzaga  kelgan. 

Fanda  muammoli  o‘qitish  bilan  aloqador  ikkita  tushuncha 

ishlatiladi:  “muammo”  va  “muammoli  vazivat "  tushunchalari. 

Ayrirn  hollarda ular sinonimdek tushunilsa-da,  lekin bu atamalar 

bilan  belgilangan obyektlar o‘z  hajmi  bilan farqlanadi.  Muammo



184


muammoli  masalalar  ketma-ketligiga  ajraladi.  Muammoli  ta'lim 

shunday shaklki, u ta’lim jarayoni subyektlarini muammoli izlanish 

asosida  bilim  olishiga  asoslanadi.  Bu  jarayonda  ular  ilmning 

obyektiv  qarama-qarshiliklariga,  ijtimoiy  va  kasbiy  amaliyot 

hamda ularni hal etishda,  fikrlashda,  samarali muloqotga kirishish 

va  bilimlarni  ijodiy  o‘zlashtiradilar.  0 ‘qitishni  bunday  shakl- 

lanishining asosi muammoli vaziyatlar hisoblanadi.

Ko'plab olimlar  (T.V.Kudryavsev, A.M.Matyushkin,  S.L.Ru- 

binshteyn,  I.Y.Lemer,  M.N.Skatkin  M.Maxmutov,  R.A.Mavlo- 

nova va boshqalar) muammoli ta’limning afzal jihatlari haqida fikr 

yuritib,  u  shaxsda  bilimlarni  o‘zlashtirish,  ijodkorlik,  izlanuv- 

chanlik,  tanqidiy  fikrlash  kabi  xususiyatlami  shakllantirishni, 

fikrlash  va  ta’limdagi  muammoli  vaziyatning  chuqur  psixologik 

xarakteristikasini ifodalaganlar.

Psixologlaming  ta’kidlashicha,  fikrlash  doimo  muammo  yoki 

savoldan,  ajablanish  yoki  tushuna  olmaslikdan  va  ziddiyatdan 

boshlanadi  (S.О.Rubinshteyn).  Ana  shularga  ko‘ra,  pedagogika 

nazariyasi va amaliyoti asosini о‘quv muammosi  tashkil  etadigan 

ta’limga  muammoli  yondashish  tushunchasi  faol  lcirib  kela 

boshladi. Bu muammoning mohiyati o‘quvchiga ma’lum ko‘nikma 

va  malakalar  bilan  tushunish  hamda  tushuntirish  uchun  ilgarigi 

bilimlar kamlik qiladigan voqealar o‘rtasidagi didaktik ziddiyatlar- 

dan  iboratdir.  Bunday  ziddiyat  ijodiy o‘zgartirishga tartki  bo‘ladi 

(M.Maxmutov).

M.N.  Skatkin  muammoli  ta’limning  quyidagi  uchta  asosiy 

turini alohida ifodalagan:




Download 19,15 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   412




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish