‘zbekiston respublikasi oliv va o rta maxsus ta’lim vazirligi

4. Didaktika tamoyillari

Didaktika  tamoyillarining  tarixi  shuni  ko‘rsatadiki,  o‘qituv- 

chilar  dars  oldidan  ko‘zlagan  maqsadlariga  ko‘p  kuch  va  vaqt 

sarflamay aniq yetishlari  uchun,  bir necha avlod olimlari tinimsiz 

izlanishlar  olib  borib,  didaktika  prinsiplar  majmui  yaratilishiga 

sababchi boiganlar.

A w al ham aytganimizdek, yaqin vaqtlargacha pedagogikadagi 

qonun,  qonuniyat va tamoyil degan tushunchalar  sinonim  sifatida 

ishlatilib  yoki  bulaming  bittasiga  -   yo  qonun,  yo  qonuniyat,  yo 

prinsipga ustunlik berilib kelingan.

Ammo  ko‘p  yillik tajribalar  va  bu  sohadagi  izlanishlar  shuni 

ko‘rsatdiki, qonuniyat turg‘un boiib, ular asosida yaratilgan qonun

1 Curriculum, cultural traditions and pedagogy  understanding the work o f teachers in England, France and Germany (2012). у

84

---

va  tamoyillar  o‘zgarib  ham  turishi  mumkin  ekan.  Ba’zi  eski 

tamoyiilar,  masalan, tabiatga  mos  ravishda rivojlantirish tamoyili 

yo‘q bo‘lib ketib, o‘rniga yangi tamoyillar kiritilgan.

Tamoyillar  to‘g‘risida  didaktikada  shunday  qoida  o'mashib 

qolganki, ular tarixiy vaziyatdan kelib chiqib konkret jamiyatning 

ehtiyojlarini  ifoda  etar  ekan.  Ijtimoiy  taraqqiyot  va  ilm-fanning 

rivojlanishi  hamda  taTim-tarbiya  jarayonida  yangi  qonuniyat- 

laming  aniqlanishi,  shuningdek,  ilg‘or  pedagogik  tajribalar 

natijasida pedagogik tamoyillar tizimi boyib boraverar ekan.

Ko‘p  yillik  izlanishlar  va  bahslar  natijasida  pedagogikada 

quyidagi dars o‘tishning umumiy tamoyillar tizimi ishlab chiqilgan: