|
Маданий-маиший хизмат курсатиш:
суратхоналар;
чумилиш хавзалари;
гузаллик салони;
дам олиш уйлари;
маросимлар уйи;
умумовқатланиш шохобчалари;
халқ
хунармандчилиги;
экотуризм;
турли хилдаги тугараклар ва бошқа хизмат турлари.
Касаначилик
фермер
хужалигининг
Ярим тайёр махсулотлар ишлаб чиқариш (озиқ-овқат
махсулотлари, ип, калава
ва бошқалар)
Хизмат курсатиш:
автомобилларга техник ёрдам курсатиш;
пойабзал таъмирлаш ва тикиш;
ёгочни қайта ишлаш ва қуритиш;
қурилиш материаллари ишлаб чиқариш;
мебель ясаш ва таъмирлаш;
кийим-бош ва трикотаж махсулотларини тикиш- туқиш;
телерадио, видео, аудио аппаратларини тузатиш;
телекоммуникақия алоқалари (телефон, факс, интернет)
Тижорат, савдо-сотик
Куп тармокли
фаолият турлари
расм. Фермер хўжалигининг кушимча тармоқлари
Кўп тармоқли фермер хўжаликларида ишлаб чиқаришнинг қушимча тармоҒи асосий тармоқ билан боглиқ ҳолда ёки асосий тармоқ билан боҒлиқ бўлмаган соҳаларда ташкил этилиши мумкин. Хусусан:
қушимча тармоқ асосий тармоқ билан боҒлиқ ҳолда ташкил этилганда - масалан, фермер хўжалиги сабзавотчилик йўналишида (асосий тармоқ) фаолият юритса қушимча тармоқ сифатида сабзавотни қайта ишлаш қехлари фаолиятини йулга қуйиши, маҳсулотларни тайёрлаш, ташиш ва сақлаш, чорвачилик махсулотлари етиштириш каби соҳаларда ўз фаолиятини кенгайтириши назарда тутилади;
қушимча тармоқ асосий тармоқ билан боҒлиқ бўлмаган соҳаларда ташкил этилганда - масалан, фермер хўжалиги пахта Ғаллачилик йуналигида (асосий тармоқ) юритса қушимча тармоқ сифатида аҳолига таранспорт хизмати курсатиш, хўжалик қошида кичик тикув қехларини ташкил этиш каби соҳаларда ўз фаолиятини кенгайтириши назарда
Бош (етакчи) тармоқ - қишлоқ хўжалик ялпи ва товар маҳсулотида юкори салмокни эгаллаган тармоқка айтилади. Асосий тармоқ корхонанинг ихтисослашишини аниклайди.
қушимча тармоқ - бош тармоқка нисбатан, ялпи ва товар махсулот ишлаб чиқаришда камрок аҳамиятга эга булади. Уларни кушиб олиб бориш меҳнат, ер ва моддий ресурслардан туликрок фойдаланишни таъминлайди.
Ёрдамчи тармоқлар - таркибига қишлоқ хўжалик махсулотларини кайта ишлаш, курилиш устахоналари, курилиш материаллари ишлаб чиқарувчи корхоналар ва бошқалар киради.
Фермер хўжаликларида кушимча ва ёрдамчи тармоқлар асосий тармоқ билан боғлиқ бўлмаган соҳаларда ташкил этилганда худудий хусусиятларни хисобга олган ҳолда 4.1- расмдаги йўналишларда фаолиятни йулга куйиш мумкин.
Фермер хўжаликларида кушимча тармоқларни йулга куйиш - фермер хўжаликлари асосий фаолият йўналиши бўйича етиштирилган қишлоқ хўжалиги махсулотларига кушимча равишда Иқтисодиётнинг бошқа соҳаларидаги хўжалик юритиш субъектларида ишлаб чикарилаётган хомашё ва ярим тайёр маҳсулотларни саклаш, кайта ишлаш ва кадоклаш, шунингдек, турли йўналишда таъминот ва хизмат курсатиш соҳалари фаолиятини ташкил этган ҳолда, ўз даромадини кушимча молиявий манбалар асосида барқарор кўпайтиришни таъминлашга каратилган фаолияти ҳам ҳисобланади.
Кўп тармоқли ишлаб чиқаришни ташкил қилишдаги муҳим шартлардан бири бу - ҳар қандай фермер хўжалиги ўз даромадини (соф фойда) ошириш мақсадида ўз хохишига кура ихтиёрий равишда кушимча тармоқларни ташкил этган ҳолда кўп тармоқли фермер хўжалигига айланиши мумкинлигидир. Бу борадаги фермернинг фаолияти тулик ихтиёрий ва фермер хўжалигининг хусусий манфаатларига буйсиниши лозим.
кушимча тармоқлар фаолиятини йулга куйиш асосида фермер хўжаликлари қишлоқ хўжалиги махсулотларини жойларнинг ўзида ортикча нобудгарчиликларга йул куймасдан кайта ишлаш, ракобатбардош тайёр махсулотлар ишлаб чикариб, уларни ички ва ташки бозорларга чиқариш ҳамда қишлоқларда иш жойлари яратиш, қишлоқ аҳолисининг ижтимоий-иқтисодий ахволи, хаёт фаровонлигини яхшилашга хисса кушади. Бу кўп тармоқли фермер хўжаликларини ривожлантириш асосида жамият курадиган наф
ҳисобланади.
Кўп тармоқли фермер хўжаликларида қушимча тармоқ фаолияти хисобига етиштирилган махсулотлар фермер хўжаликларининг ички истеъмолига йуналтирилиши ва шунингдек бозорга чикарилиши ҳам мумкин. Лекин, иқтисодий жиҳатдан кушимча тармоқ юкори товарлилик даражасига эга бўлиши макасдга мувофиқ. Бу кўп тармоқли фермер хўжалигини ривожлатиришда қуйидаги мақсад ва вазифаларга ҳам мос келади.
Do'stlaringiz bilan baham: |
