Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

 

Kredit  kartochkasi  –  bank  yoki  maxsus  kredit  (savdo)  muassasasi 

tomonidan biror kishi nomiga berilgan pul hujjati. 

 

---

 

52 

«elektron pullar» deb ataluvchi pul paydo bo„ldi. 

 

 

 

Bu  pullar  kapitalistik  mamlakatlarda  80-yillar  oxirida  paydo 

bo„lgan.  Elektron  pullar  kompyuter  operatsiyalari  va  plastik  debet  kar-

tochkalari bo„lib, ulardan bir depozitdan boshqasiga pul o„tkazishda foy-

dalanish mumkin. 

G„arb iqtisodchilari kelajakda qog„oz pullar, banknot va cheklar bu-

tunlay  yo„qolib  ketadi  hamda  ularning  o„rnini  elektron  banklararo 

transaksiyalar  (blanksiz  shakl)  egallaydi,  deb  o„ylashyapti.  Bunday 

transaksiyalar xarajatlari qog„oz pul tayyorlash chiqimlaridan 3-4 marta 

kam.  Bunday  holatda  pul  yo„qolib  ketmaydi,  lekin  u  «ko„rinmas»  va 

«chaqqon» bo„lib qoladi. 

O„zbekiston  bu  sohada  rivojlangan  mamlakatlar  darajasiga  ancha 

yaqinlashib oldi. Respublikaning barcha tijorat banklari elektron to„lov-

lar  tizimiga  qo„shilgan.  1996-yil  mart  oyida  kompleks  dasturlarni  joriy 

etish tugallandi. Bu esa banklararo to„lovlarni O„zbekiston Respublikasi 

Markaziy  bankiga  qarashli  13  ta  hisob-kitob  markazi  orqali  o„tkazish 

imkonini berdi. Mazkur holat shu operatsiyalarning viloyatlar ichida 1-2 

soatgacha, viloyatlar o„rtasida esa 1 kungacha tezlashishiga olib keldi. 

[40].  Bank  tizimining  taraqqiy  etishi  va  muntazam  sur‟atda  o„z 

vazifasini  barqaror  bajarishi  ko„p  jihatdan  pul  muomalasini  to„g„ri 

tashkil qilinishi va uni optimal ravishda tartibga solinishiga bog„liq. 

 

 

 

Pul  harakati bankdan boshlanadi.  Pul  muomalasi naqd  pul  va  naqd 

bo„lmagan pul muomalasiga bo„linadi (9-chizma).