Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта

Yalpi  pul-kredit  siyosatida  Markaziy  bankning  tadbirlari  bank 

tizimining  barcha  muassasalarini  qamrab  oladi.  Selektiv  pul-kredit 

---

 

73 

siyosatida esa muayyan kredit muassasalarini yoki ularning guruhlarini, 

yo bo„lmasa bank faoliyatining muayyan turlarini qamrab oladi. 

Selektiv  pul-kredit  siyosati  Markaziy  bankka  ma‟lum  yo„nalishda 

tanlab ta‟sir ko„rsatish imkonini beradi. Bu siyosat amalga oshirilganida 

quyidagi  vositalar  to„plamidan  yoki  ularning  xilma-xil  uyg„unlashuvi-

dan foydalaniladi: 

–  hisob  va  qayta  hisob  operatsiyalari  limitlarini  (masalan,  tarmoqlar, 

mintaqalar va h.k. bo„yicha) joriy qilish; 

– bank operatsiyalarining (ular guruhlarining) ayrim turlarini limitlash; 

– turli moliya-kredit operatsiyalarini amalga oshirganda marjaning eng 

yuqori darajasini belgilash; 

– qarz oluvchilarning har xil toifalariga ayrim turdagi qarzlarni berish 

shartlarini chegaralab qo„yish; 

– kreditning eng ko„p miqdorini belgilash va h.k. 

O„zbekistonda  1994-1996-yillarda  umumiy  turdagi  vositalardan 

ham  (masalan,  tijorat  banklari  majburiyatlari  bo„yicha  30  foiz  zaxira 

talablari),  shuningdek,  selektiv  turdagi  vositalardan  ham  (masalan, 

kreditlar  bo„yicha  qayta  moliyalash  vositasining  eng  yuqori  50  foizlik 

marjasini belgilash) foydalanildi. 

Markaziy  bank  o„tkaziladigan  pul-kredit  siyosati  tartibga  solishni 

amalga  oshirishning  turini,  shunga  muvofiq  esa  tijorat  banklari  fao-

liyatini tartibga solish vositalari turkumini tanlab olar ekan, har bir alo-

hida  xo„jalik  konyunkturasining  holatini  hisobga  oladi.  Ana  shunday 

tanlab  olish  asosida  ishlab  chiqilgan  pul-kredit  siyosatining  asosiy  yo„-

nalishlari albatta qonun chiqaruvchi organ tomonidan tasdiqlanadi.